Masama ang mga pinakahuling balita tungkol sa usapang pangkapayapaan sa pagitan ng gobyerno at National Democratic Front of the Philippines (NDFP). Masama rin ang implikasyon ng mga ito sa ipinangakong “tunay na pagbabago” ni Pang. Rodrigo Duterte.

(1) Kung matatandaan, ilang buwan nang kinokondena ng NDFP ang mga paglabag ng militar sa ceasefire o tigil-putukan na idineklara ng mismong gobyerno. Inilista ang mga paglabag na ito ni Atty. Edre Olalia ng NDFP: “pag-okupa… sa mga istrukturang sibilyan gaya ng paaralan, health center, tahanan; pagpaslang at pagdukot sa mga magsasaka at sibilyan; pagbansag at pagbanta sa mga sibilyan na umano’y tagasuporta o simpatisador ng [New People’s Army] o mga adik sa droga; pagpakat sa mga erya na itinuturing ng NDFP na teritoryo nito sa tabing ng ‘civil relations’ o ‘peace and development operations’.”

Nagbanta na nga noon ang Communist Party of the Philippines (CPP) at NPA na tatapusin ang kanilang idineklarang tigil-putukan. Agrabyado nga naman ang NPA kung hindi ito makakalaban sa harap ng mga atake ng militar. Mas agrabyado pa ang mga magsasaka at pambansang minorya na dumadanas ng iba’t ibang paglabag sa karapatang pantao.

At binawi nga ng CPP at NPA ang kanilang tigil-putukan at naglunsad ng depensibong mga aksyon laban sa mga atake ng militar. Pero malinaw ang pahayag nito: Pwede at dapat ipagpatuloy ang usapang pangkapayapaan kahit naglalabanan ang militar at NPA. Kung tutuusin, ganito ang matagal nang kalakaran – usapan habang may putukan – at ngayon lang ulit sa ilalim ni Duterte ang mga tigil-putukan.

Pero malabis ang tugon ni Duterte, bukod sa pagbawi sa tigil-putukan na idineklara ng gobyerno: tinapos ang usapang pangkapayapaan, pinawalang-bisa ang Joint Agreement on Safety and Immunity Guarantees o JASIG na mahalaga sa pagpapatuloy ng negosasyon, tinawag na “terorista” ang CPP at NPA, at nagdeklara ng “all-out war” o “todo-gera.” Kaalinsabay nito ang iba’t ibang atake sa NPA at paglabag sa karapatang pantao ng mga inaakusahang tagasuporta nito.

Ang tugon ng CPP-NPA-NDFP: paglaban sa todo-gera ng militar, habang nagbababala sa mga paglabag sa karapatang pantao ng mga pinagbibintangang kasapi o tagasuporta nila. Pero malinaw pa rin nilang binubuksan ang pinto para sa usapang pangkapayapaan. Tampok sa panawagang ipagpatuloy ang usapang pangkapayapaan si Prop. Jose Maria Sison, punong pampulitikang konsultant ng NDFP, tagapangulong tagapagtatag ng CPP, at dating propesor sa kolehiyo ni Duterte.

(2) Noong eleksyon, matatandaang maraming ipinangako si Duterte na pabor sa mamamayan sa pakete ng “tunay na pagbabago,” kahit pa babangga sa mga tinawag niyang “oligarkiya” o iilang mayayaman at makapangyarihan sa bansa. Inunawa ang islogan niyang “tapang at malasakit” na malasakit para sa karaniwang mamamayan at tapang laban sa mga bumabangga sa interes nila.

Hindi magandang indikasyon ang pagtapos ni Duterte sa peace talks sa NDFP sa ipinangako niyang pagbabago. Una, sa isang pakahulugan, maliit na pagbabago na ito: isa ito sa ipinag-iba niya sa mga sinundang pangulong sina Noynoy Aquino at Gloria Macapagal-Arroyo na sumabotahe sa usapang pangkapayapaan at naglunsad ng todo-gera sa NDFP.

Ikalawa, daluyan ang usapang pangkapayapaan ng mga panukalang reporma at pagbabago na maaari niyang ipatupad. Saktong ang pinag-uusapan ay ang Comprehensive Agreement on Social and Economic Reforms o CASER na siyang esensya ng usapang pangkapayapaan. Ang panukala ng NDFP: tunay na reporma sa lupa at pambansang industriyalisasyon, karapatan ng masang anakpawis at mamamayan, proteksyon ng kalikasan, kapakanan ng mga pambansang minorya, progresibong patakarang panlabas at pampinansya, at iba pa.

Ikatlo, pagbubukas ito sa mga pwersa ng pagbabago sa bansa. Kung tunay mang magsusulong si Duterte ng pagbabago, ang makakakampi talaga niya ay ang Kaliwa at ang mga mamamayan mismo. At kung tunay mang magsusulong siya ng pagbabago, dapat maging malinaw na kampi siya sa Kaliwa at mga mamamayan kaysa sa US, sa kampo nina Noynoy at Leni Robredo, sa mga oligarkiya at militar.

(3) Sa kabilang banda, balansehin natin: Ito na ang pinakamalayong narating ng usapang pangkapayapaan, ang pinakamatagal na tigil-putukan sa pagitan ng gobyerno at CPP, at makasaysayang muling nakapagpalaya ng mga bilanggong pulitikal. Lahat ng ito, kaugnay ng isa sa pinakamatagal na armadong insurhensya sa buong Asya at mundo. Sa puntong ito, lamang si Duterte kina Noynoy at Arroyo. Pero “tunay na pagbabago” ang ipinangako niya, at wala pa ito sa kalingkingan at sa makatarungan.

(4) Kung tutuusin, ang pagtapos sa usapang pangkapayapaan ay ang pinakahuli sa mga napakong ipinangakong pagbabago ni Duterte. Independyenteng patakarang panlabas daw, pero patuloy ang US sa ehersisyo ng mga pwersang militar nito at ang pagtatayo ng mga base-militar nito sa bansa. Ibabasura raw ang kontraktwalisasyon, pero regularisasyon lang pala sa mga agency. Ngayon, pati pagbabawal ni Sec. Gina Lopez ng Department of Environment and Natural Resources sa mapangwasak na pagmimina, nanganganib baligtarin.

Itataas ang pensyon sa Social Security System, pero may dagdag-premium din. Libreng edukasyon sa kolehiyo raw, pero modus operandi pala para magpatupad ng iskemang ladderized tuition sa maraming paaralan. Papalayain daw ang mga bilanggong pulitikal, iyun pala, itinuturing silang “alas” sa usapang pangkapayapaan. Lahat ng ito, sa konteksto ng malaganap na ekstra-hudisyal na pagpaslang at paglabag sa karapatang pantao dahil sa “gera kontra-droga.”

(5) Lalong nagiging malinaw, samakatwid, na hindi maaasahan si Duterte na magdulot ng pagbabago sa sarili niya – kahit pa ito ang ipinangako niya at kahit nagpakita siya ng kahandaang magpatupad ng maliliit na pagbabago. Ginagamit pa ngayon ng US, ng oligarkiya at militar, at ng pangkatin nina Noynoy at Robredo ang mga paglabag sa karapatang pantao dulot ng gera kontra-droga para bantaan ng pagpapatalsik, gipitin at pasunurin si Duterte. Kahit siyang pangulong nangako ng pagbabago ay kailangang pwersahin ng mga mamamayan na magdulot nito.

Ang mga pahayag at pagkilos na mismo ni Duterte ang lalong naglilinaw sa mamamayan na kailangang palakasin ang mga protesta at ang paglaban para sa tunay na pagbabago sa ating bayan.

14 Pebrero 2017