Tampok sa Only Women Bleed 2 ang obra ng 56 na kababaihang pintor na nagpapahiwatig ng ekspresyon at paglilimi hinggil sa nais o nilalabanang imahen ng kababaihan: ang iba’t ibang papel na sabay-sabay niyang ginagampanan; ang mga mukha ng kagandahan o ng may lihim na pagdurusa; ang katawan bilang lunan ng kapangyarihan at hindi ng mistulang burgis na pagnanasa; ang kalikasan bilang bahagi ng panganganak at pag-aaruga para sa susunod na salinlahi; ang mga alaala bilang hilab ng karanasang trumatiko o kaya ay balon ng pagkamulat; at ang mga panaginip bilang buhay na mithiin ng mga kababaihan para sa sarili, pamilya, at bayan.

Ang mga kalahok ay may iba’t ibang karanasan at pinaghahalawang inspirasyon para sa mga obrang acrylic, oil, watercolor, kape, collage, at mixed-media. Gayunpaman, ang pagsasama-sama sa iisang eksibit ay likha ng bukal na pakikiisa ng bawat alagad ng sining para sa pandaigdigang kampanya laban sa karahasan sa kababaihan at mga bata.

Una sa lahat, ang babae ay isang tao: nagmamahal, nasasaktan, nangangarap, nanlalaban.

Siya ay isang Inang mapagkalinga na ang tanging hangad ay pamanang maningning na bukas para sa anak. Nagbibigay-pugay sa babae bilang ina ang sumusunod na mga likha: “Mothering” ni Christelle Arroyo; “Kalong” ni Ella Hipolito; “Kanlungan” ni Nova Mariposque; “Mother and Child” ni Azzouffe Junsay; “Dekada 50” ni Precy Brady; “Ngiting Pag-asa” ni Marivel Galang; at “The World I Want to Build for You” ni Kay Malilong. Ang mundong nais niyang iwan sa lahat ng bata ay mundong mapayapa na ipinapahiwatig sa “Baging” ni Amy Tuknay Pascual. “Kapayapaan” mismo ang isinisigaw ng obra ni Rhea Pareja, isang bilanggong pulitikal.

Ang babae ay Inang Kalikasan: diwata, tagapagbantay, o bahagi ng paghinga nito. Siya ay nakatanghod nang may lubos na pasensiya at pag-unawa (“Gaia” ni Trelly Marigza; at “Luna” ni Jacklyn Moya Quintos), o kaya ay buong kagalakang nakikipamuhay kasama ng iba pang bahagi ng pag-inog ng kaisipan (“Dancing with Birds” ni Arlene de Castro Anonuevo). Nangangamba siya sa epekto ng mapanirang proyektong urbanidad, pangangapital at kurapsyon (“Wala na Tayong Masilungan” ni Bennq Zuniga). Bilang likas na mapagkalinga, ubos-kaya niya ring sinasalba ang nangamatay na mga anak (“Pagtangis ng Mundong Buhay” ni Corinne Salazar). Masasabing karugtong ng konseptong pagsalba ang hatid ng “Reef Wall in Tubbataha” ni Corazon Patarata kung saan mararanasan ang bighani ng Tubbataha bilang lunduyan ng mga anak ng dagat bago ito nilapastangan ng US Navy Ship noong 2013.

Ang babae ay Reyna ng Kagandahan. Ipinagdiwang ito sa mga obrang, “Philippine Icon” ni Jerelyn Donguines; “Sangreal 1” ni Daricel Serrano; “Diyosa” ni Cristina Miranda Alsol; at “The Princess” ni Myrna Arines. Isa siyang kagandahang may sariling pag-iisip (“On my Own” ni Reizel Vibal), o kaya ay banal (“Totem Pole” ni Bbisai Ya), o kaya ay may sinserong pagsusumikap para sa pamilya (“Manang” ni Grace Trinidad). Bagamat nakangiti, mababanaag sa linya sa kanyang mukha ang mga taon ng pakikipagbuno sa buhay (“Lola Ko” ni Gina Francisco).

Ang babae ay Reyna rin ng Drama. Lapat sa reyalidad at mga tunggalian sa lipunan ang damdamin nito. Ipinadarama ng “Women in Dark” ni Wellainee Cachola ang mga hamon sa paghahanapbuhay na kinakaharap ng kababaihan. Represyon naman ang nais ipahiwatig ng mga obrang kabalintunaan: “Chain of Hearts” ni Josephine Velasco; “True Lies” ni Laiyan Laiyan; “Poison” ni Jam Asuncion; “A Beautiful Occurence” ni Mai Secuban; “Deluge of Tears and Broken Promises” ni Sheryl Macawili; “Rose Blood” ni Bea Padua; “Gold Blood” ni Kayerevz Agustin; “Offer Thyself” ni Aiza Joy Allid; “Paghihintay” ni Dyna Ondoy; “Waiting in Vain” ni Andrea Torres; at “Cliff” ni Antoinette Hernaez. May partikular na pasaring sa di-pantay na pagturing ang mga obrang “Ikinubling Saloobin” ni Dianne Mae Zamora; “In a World Full of Broken Hearts and Judgemental Hypocrites” ni Jo Balbarona; at “Equality” ni Sarah Mae Tario.

Ang babae ay si Malakas. Sa pag-iral ng kaayusan kung saan ang babae ay madalas agrabyado, ipinagdiriwang din ng babae ang kanyang katawan, hindi lamang bilang si Maganda kundi paggigiit ng kanyang uri bilang si Malakas. Matutunghayan ito sa mga likhang, “Enlightenment 1” ni Jeanette Kamphuis; “Wild Flower” ni Elizabeth Bustamante; “Left Behind” ni Shalet Llona; “Pusod” ni Vivian Limpin; “Life of a Wife” ni Arra Javier; “The World is my Oyster” ni Janette Calubad; at “Red” ni Jayme Ridad.

Ang babae ay Reyna ng Digma. Siya ay sensitibo (“Pulso” ni Sandra Herber; at “Every Beat of my Heart” ni Cecille Montenegro); mapanuri (“Perception” ni Joanne Masing; at “Stop EJK” ni Tala Isla Contreras); mapagkasama (“Koi” ni Victoria Yasnaya Flores); at may lahing mandirigma (“Unfinished Struggle” ni Aisa Lerio; “Gwardya” ni Julie Po; at “Queen of Swords” ni Melanie Torres).

Bilang panghuling sipi, may kakayanan ang babae na gamitin ang sariling hibla ng dugo upang labanan ang pananahimik, karahasan, kahirapan, diskriminasyon, at pang-aabuso. Ito ang kapangyarihang nais iparating ng “Ang Pulang Sinulid” ni Vida Verzoza. May mahalagang papel ang babae sa panganganak ng pag-asa (“Embracing Hope” ni Yolanda Cabuco; at “Untitled” ni Strods Hodreal).

********

Pinangunahan ng Linangan ng Kulturang Pilipino (LKP) at Pinoy na Pinoy Visual Artists Association (PPVAA) ang eksibit sa pakikipagtulungan sa pambansang katipunan ng kababaihan, ang Gabriela. Ito ay natutunghayan sa Sikat Events Place, Tomas Morato, Quezon City mula Marso 18 hanggang 25, 2017.

Sa pormal na pagbubukas ng eksibit, idinidiin ni Gert Libang, Pangalawang Tagapangulo ng Gabriela, ang mahalagang paglahok mismo ng mga kababaihan sa kilusan laban sa karahasan at pang-aabuso. Mula pa sa pagkilos ng mga kababaihan sa panahon ng Batas Militar ni Marcos, signipikante ang mga naaning tagumpay ng katipunan gaya ng pagkaroon sa wakas ng Republic Act 9262, ang Anti-Violence Against Women and their Children Act of 2004. Puspusan naman itong iginigiit ng Gabriela Women’s Party sa kongreso bilang ligal na proteksyon ng sektor ng kababaihan at mga bata.

Bilang impresyon ng pagsusuma ng mga obra, natutunghayan sa performance art nina Joanna Lerio, Boyet de Mesa at Rica dela Cruz ang kabalintunaan ng kagandahan at karahasan, maging ang konsepto ng pagtutulungan bilang pagbabangon at pag-aaklas. Ang awit na Babae mula sa Inang Laya ng dekada 80 ay ibinahagi ni Gina Francisco sa saliw ng gitara ni Louie Eslao at interpretasyon sa galaw ng may-akda kasama si Gry Gimena. Nagsilbi itong paalala na ang babae ay maaaring magbagong-bihis mula sa pagiging Maria Clara, Hule, Sisa, o Magdalena na pawang binaliw ng kahirapan o kaya ay pinuta ng piyudal na kaayusan tungo sa pagiging Gabriela, Tandang Sora, Lisa, Liliosa, o Lorena na pawang lumaban at naninindigan para sa tunay na paglaya hindi lamang ng sektor ng kababaihan kundi ng buong pamayanan. Naging ehemplo naman ng kahusayan sa sining ng pagtatanghal si Arlene de Castro na nagbahagi ng tula kasama si Jeneatte Kamphuis na nagsaliw ng biyolin. Sina de Castro at Kamphuis ay kapwa kalahok na pintor sa eksibit.

Sa pormal na pagsasara ng eksibit, isinalaysay ni Sharon Cabusao, Tagapagsalita ng Gabriela Internasyunal ang naranasan niyang karahasan bilang bilanggong pulitikal. Binanggit din niya na ang isyu ng kababaihan ay hindi simpleng usaping domestiko at ng kasarian. Saklaw nito ang pisikal, sikolohikal, seksuwal, ekonomik, kultural, at pulitikal na epekto sa kababaihan sa di-makatarungang kaayusan saan man siya naroon: bilang anak, estudyante, ina, manggagawa, magsasaka, propesyunal, o migrante. Muli niyang pinalaala sa mga alagad ng sining na apektado ang kababaihan sa lahat ng usapin ng bayan gaya ng korupsiyon, kawalan ng serbisyong panlipunan at kawalan ng hustisya. Binanggit rin ni Cabusao na ang sining biswal ay isang mabisang paraan upang makilahok, makatulong sa mga biktima, makapagmulat ng kapwa, at makibaka.

Muling magtataguyod ng eksibit sa Nobyembre ang Linangan ng Kulturang Pilipino at Pinoy na Pinoy Visual Artists Association sa pakikipagtulungan sa Gabriela para sa komemorasyon ng International Day for the Elimination of Violence Against Women. Bilang pakikiisa naman sa Pandaigdigang Araw ng mga Manggagawa ngayong Mayo, ang mga kalahok ay magbubuo ng mural para sa nakabubuhay na pasahod at seguridad sa trabaho.

Para sa karagdang impormasyon at pakikipagkolaborasyon, makipag-ugnayan lamang sa LKP: Facebook.com/Linanganng.KulturangPilipino, PPVAA: Pinoynapinoyvisualartists.blogspot.com, at Gabriela: www.facebook.com/gabriela.alliance o sa email: gabriela.phils@gmail.com.