Talumpati ng Pasasalamat

National Book Awards
Journalism category
para sa Peryodismo sa Bingit: Mga Naratibong Ulat
sa Panahon ng Digmaan at Krisis
2 Disyembre 2017

Maraming salamat, National Book Development Board at Manila Critics Circle sa pagkilalang ito!

araming salamat sa UP Press, mga kasamahan sa Pinoy Weekly, PinoyMedia Center at Altermidya, at aking kaanak at mahal-sa-buhay sa buong panahong pagsuporta sa akin. Hindi lang sa paglalathala ng libro, kundi sa aking gawain bilang progresibong mamamahayag.

Maraming salamat. Sa pamamagitan ng pagkilalang ito, nakakapag-ambag tayo sa pagpapalakas ng pamamahayag na independiyente (o hindi nagmula sa tradisyon ng corporate news system). Ng pamamahayag na progresibo (o nagmula sa mayamang tradisyon ng pamamahayag na nagtataguyod ng at nakikisangkot sa, pambansa at demokratikong pakikibaka ng sambayanan). At ng pamamahayag na nasa porma ng naratibo, sa wikang Filipino.

Nakakagalak dahil napapanahon ang pagkilalang ito. Ang librong ito’y tumatalakay sa isang panahon ng krisis at digmaan – isang panahon na patuloy na umiiral sa ating bayan. Naglalaman ito ng mga naratibo hinggil sa mga paglabag sa karapatang pantao. Hinggil sa pagyurak ng mga mga naghaharing uri, mga nasa Estado-Poder at mga bahagi ng mapanupil na aparato ng Estado sa dignidad ng mga maralita. Tungkol din ito sa mga hakbang ng mga maralita para labanan ang pang-aaping ito at magtaguyod ng isang alternatibong kaayusang mas makatao at makatarungan.

Matapos mailathala ang Peryodismo sa Bingit, lalo lang tumindi ang krisis at digmaang ito. Nagpatuloy, dumarami at umiigting ang mga naratibo ng pang-aapi at pagsasamantala. Nagpatuloy, dumarami at umiigting din ang mga naratibo ng paglaban at pagpupunyagi.

Nitong nakaraang dalawang linggo, tila umabot sa bagong antas, kung hindi man kabanata, ang naratibo ng digmaan at krisis na ito. Idineklara ni Pangulong Duterte na ayaw na niyang makipag-usap sa rebolusyonaryong National Democratic Front of the Philippines. Inutusan niya ang Armed Forces of the Philippines (AFP) na ituloy ang all-out war sa mga nagrerebolusyon. Nagbanta siya ng crackdown sa legal na mga organisasyong masa. Pinakahuli lang ito sa pagbabanta niya ng pagbusal, ng pagpatay, sa sinumang sumusuway o bumabatikos sa kanyang rehimen.

Hindi natapos ang linggo, pumasok ang mga balita ng sunud-sunod na atake sa mga mamamayan. Pagbomba at pag-atake sa mga komunidad ng mga Lumad at magsasaka sa Mindanao. Pagpatay sa mga lider-magsasaka. Pag-aresto sa development workers at human rights workers. Nitong Nob. 28, pinagbabaril ng pinaghihinalaang mga militar ang human rights workers sa Negros. Ang krimen nila, para sa militar: nag-iimbestiga sa iba pang kaso ng pang-aabuso. Dalawang human rights workers ang nasawi.

At Nitong Nob. 28, naging personal para sa akin ang naratibo. Ilang kakilalang aktibista na lumahok sa armadong pakikibaka ang nasawi sa Nasugbu, Batangas—sa kahina-hinalang mga sirkumstansiya. Hindi ko na dedetalyehin ang pangyayari, pero batay sa inisyal kong mga panayam, masasabi kong may mga paglabag sa kanilang mga karapatan at sa International Humanitarian Law.

Samantala, sinabi ni Pangulong Duterte na sang-ayon siya sa pamamaril ng mga sundalo ng AFP sa mga hinihinalang rebelde “na armado”. Pero alam natin ang isa sa tumatahing naratibo ng giyera kontra droga at nakaraang counter-insurgency programs: Kapag nasawi na ang kalaban ng mga sundalo o pulis, napakadali na lang nilang tamnan ng baril ang mga ito at paratangang “nanlaban” ang mga ito.

Ang librong kinikilala ngayon ay munting ambag sa pagsasalaysay ng naratibo ng sambayanan. Lumalala ang krisis, ang kahirapan at pagsasamantala, sa ating bayan. Pero ambag din ito sa pagpapaabot sa madla ng magandang balita: lumalaban ang mga mamamayan. May pag-asa.

Huwag po ninyong mamasamain, pero kami ang nag-aanyaya. Sa ganitong panahon, lalong kailangan ang peryodismo sa bingit. Kailangan ang panulaan, ang panitikan, ang paglilimbag ng aklat, ang pelikula, ang panulat sa bingit. Ngayon, lalong nagiging malinaw na hindi lang sila nasa bingit ng lipunan, sa harap ng banta ng diktadura at reyalidad ng pasismo, nasa bingit ang buhay ng marami sa atin. Mga manunulat at artista, paglingkuran ang sambayanan!

Iniaalay ko ang gawad na ito sa mabubuting anak ng bayan: kina Elisa Badayos at Elioterio Moises, nasawing human rights workers sa Negros; kina Josephine Lapira at iba pang nasawi sa Batangas; kina Guiller Cadano sa Nueva Ecija, Remy Beraye sa Iloilo, Wendell Gumban sa Mindanao, Recca Monte sa Cordillera, Christine Puche at Frankie Joe Soriano sa Sorsogon, at maraming iba pa na nag-alay ng kanilang buhay para sa pag-asang ito.

Maraming salamat po!