Nasa gobyerno pangunahin ang pagbibigay proteksiyon at pagpapahalaga sa dignidad ng bawat taong inaaresto, rebelde man o simpleng mamamayan.

Pero sa kabila ng pagkakaroon ng batas laban sa tortyur noong 2009, patuloy pa ring ginagamit ng mga puwersa ng estado ang pagtortyur. Ganito ang akusasyon ng grupong pangkarapatang pantao na Karapatan sa mga elemento ng militar. Bukod sa pagkakamali sa identidad (mistaken identitity), dumaan pa sa pagpapahirap si Rolly Panesa matapos arestuhin ng mga elemento ng 2nd Infantry Division ng Philippine Army, noong Oktubre 5.

Ayon sa Army, inaresto si Panesa dahil isa raw siyang mataas na opisyal ng New People’s Army (NPA). Siya raw si “Benjamin Mendoza” na kalihim ng Southern Tagalog Regional Party Committee ng Communist Party of the Philippines. May pabuyang PhP 5.6-Milyon ang nasabing pangalan. Samantala, kasama sa inaresto ng Army ang asawa ni Panesa na si Martiess Chioco. Inakusahan din na opisyal ng NPA at ang anak ni Maritess na si Connie Rey at asawang si Peter Que.

Pero matapos arestuhin at itortyur sila, laluna si Panesa, napag-alamang guwardiya lang si Panesa, at malayung-malayo sa inaakusa sa kanyang pagiging lider-rebelde.

Guwardiya, di rebelde

Sa isang press conference sa Quezon City, lumantad si Maritess upang pabulaanan ang bintang ng mga militar na isang rebelde ang kanyang asawa. Nanawagan si Maritess na palayain na ng militar ang kanyang asawa.

“Inosente ang aking asawa,” ani Maritess. Hindi umano Benjamin Mendoza ang pangalan ng kanyang asawa. May mga pruweba siya. May mga saksi. Pero nagmamatigas pa rin ang militar.

“Guwardiya po siya ng Megaforce Security,” pagdidiin ni Maritess.

Isinalaysay ni Maritess ang pinagdaanan niya sa kamay ng mga umaresto sa kanya. Naglalakad silang pamilya pauwi sa bahay sa Project 4, Quezon City noong Oktubre 5 nang sapilitan silang pinasakay sa dalawang magkahiwalay na sasakyan ng nagpakilalang mga pulis.

“Normal kaming naglalakad. Nakita ko na binraso ang aking asawa na nabuwal. Nang lalapitan ko, nakita ko na lang na ‘yung anak at manugang ko’y sakay-sakay na sa van,” kuwento ni Maritess. Isinunod siyang hablutin pero nanlaban si Maritess sa pag-aakalang magnanakaw ang humahablot sa kanya. Nang maisakay sila sa van, saka lamang nagpakilala ang mga kidnaper na mga pulis sila at inaaresto nila sina Maritess.

“Piniringan nila kami at pinosasan. Napakahaba ng tinakbo ng biyahe namin,” ani Maritess. Dinala sila sa isang lugar sa Laguna. Kalaunan, napag-alaman nilang nasa Camp Vicente Lim sila.

Nakaranas umano si Maritess ng matinding interogasyon.

Paulit-ulit na pinapaamin ng isang taong diumano’y nakasama niya si Maritess, na siya si “Luisa Mendoza” na asawa ni “Benjamin Mendoza”. May pagkakataon pang kinumusta ng nag-iinteroga ang diumano’y operasyon niya sa leeg,

“Sabi ko, hindi po ako si Ka Luisa. Ako po si Maritess Chioco. Tubo po akong Nueva Ecija,” sagot ni Maritess sa taong nag-iinteroga sa kanya. Sinabi rin niyang hindi siya dumaan sa anumang operasyon sa leeg, na makikita naman dahil wala siyang bakas ng anumang pilat.

Sa kabila ng mariing paninindigan ni Marites na hindi siya si Luisa, patuloy siyang ininteroga at pinagdidiinang siya si “Luisa.”

Pinalaya si Maritess, Connie at Peter kinabukasan, noong Oktubre 6. Pero tumangging umuwi si Maritess dahil nais niyang matiyak ang kalagayan ni Rolly Panesa. Nakiusap siyang makita ang kanyang asawa. Pinahintulutan naman. Kuwento ni Maritess, halos ayaw niyang tingnan ang kanyang asawa dahil sa sinapit na pagmamaltrato ng mga umaresto sa kanila.

“Hindi ko kayang tingnan ang mukha ng asawa ko dahil sabog-sabog na po ang nguso niya. Putok na ang baba at ilong niya. Pati tainga niya, dumudugo na,” mangiyak-ngiyak niyang pagsasalaysay.

Sinabi naman ni Rey Cortez, mula sa National Union of People’s Lawyers (NUPL) at abogado ng mga biktima, na hindi ang taong hinahanap ng militar ang kanilang inaresto. “Nais kong i-emphasize na ang hinuli nila ay hindi si Benjamin Mendoza kundi si Rolly Panesa,” aniya.

Sinabi ni Cortez na madali para sa mga umarestong pulis na kilalanin ang biktima kung siya nga ba ang talagang target ng kanilang operasyon. Nang inaresto kasi ng militar si Panesa, lahat ng papeles na pagkakalinlan sa kanya ay dala niya.

“Yung bagay na iyan (identity) ay madaling i-verify ng mga kinauukulan o ng mga humuli sa kanya,” ayon sa abogado. Kasama sa mga dala ni Panesa ang iba’t ibang ID na inisyu ng gobyerno, tulad ng driver’s license, SSS (Social Security System) at ang kanyang security guard ID na iniisyu ng isang ahensiya ng Philippine National Police (PNP) – ang Sosia, o Supervisory Office for Security and Investigation Agencies.

Sinabi pa ni Cortez na isang tawag lang ng mga umaresto, malalaman na nilang si Rolly ay isang guwardiya ng Megaforce Security simula pa noong 1995. “Obviously, hindi nila ginawa ito (pagtawag sa security agency). Para sa kanila, may nahuli sila at gusto nilang palabasin na siya si Benjamin Mendoza,” ani Cortez. At dahil dito, nilabag umano ng mga umaresto ang karapatan ni Panesa sa tamang proseso ng batas alinsunod na din sa konstitusyon.

Dagdag pa ni Cortez, malinaw ang palatandaan na tinortyur ang biktimang si Panesa bago siya dalhin sa Bureau of Jail Management and Penology sa Camp Bagong Diwa noong Oktubre 8.

Tinortyur

Sa eksaminasyon ni Dr. Geneve Rivera ng Health Action for Human Rights (HAHR) sa biktima noong Oktubre 11, lumalabas na may mga pasa siya sa paligid ng mga mata at namamaga din ang kanyang kanang pisngi.

Kinakitaan din siya ng pamumuo ng dugo sa kanang tainga. Gayundin, may palatandaang namamaga at may pasa ang kanyang bibig. Bagamat ilang araw din ang nakalipas mula nang arestuhin si Panesa, halos tugma ang eksaminasyon ni Dr. Rivera sa medico-legal exam na isinagawa ng PNP noong Oktubre 5, bago tanggapin sa BJMP si Panesa. Ayon sa Karapatan, nauna na kasing tinanggihan ng BJMP si Panesa ng dalhin ito mula sa Camp Vicente Lim, dahil walang medico-legal.

Dagdag pa ng HAHR, nakausap nila si Panesa na nagsabing sa sasakyan pa lamang ay binubugbog na siya at nagpatuloy ang pagmamaltrato sa lugar na pinagdalhan sa kanya. Sinabi din umano ni Panesa na tinurakan siya ng gamot na pang-hika samantalang wala naman siyang hika.

Mariin namang pinabulaanan ng militar na tinortyur nila si Panesa. Iginiit nila na “alyas” lamang ito ni Mendoza. Madalas daw na nagrereklamo ng tortyur ang Karapatan kapag may nahuhuli silang rebelde, “Iyan naman parati ang allegation nila ‘pag sila ang nahuhuli,” pahayag ni Col. Generoso Bolina, tagapagsalita ng Southern Luzon Command ng AFP sa midya. Sinabi din niyang sa korte na lamang patunayan kung minaltrato nga si Panesa.

Giit naman ng Karapatan, iba si Panesa kay Mendoza.

“Ipinakita sa kaso ni Panesa  ang lantaran at patuloy na paglabag ng gobyerno sa  Anti-Torture Act at Republic Act 7438 hinggil sa karapatan ng mga inaresto o ikinulong,” pahayag ni Cristina Palabay.  Panawagan ng grupo na kagyat na palayain si Panesa at alisin ang mga gawa-gawang kaso laban dito.

“Kahit sinuman, kahit rebelde pa, hindi dapat tortyurin,” pagdidiin ni Palabay.

Samantala, kinondena rin ng National Democratic Front of the Philippines (NDFP) ang pag-aresto at sinabing nanatili umanong nasa hanay nila ang consultant sa usapang pangkapayapaan na si Benjamin Mendoza.