Boses ang pangunahing puhunan ng mga empleyado ng mga kompanya ng business process outsourcing (BPO). Pero sa pagtagal nila sa shift, unti-unting namamalat ang mga boses nila.

Natutunan nila ngayon na kailangang gamitin nila ang kakayahang magsalita para igiit ang kanilang mga karapatan at ihayag ang kanilang mga hinaing.

Sa kasalukuyang neoliberal na oryentasyon ng ekonomiya ng bansa, inaasahan ng gobyerno ang industriya ng BPO bilang isa sa mga pagmumulan ng empleyo sa mga kabataang nagtatapos sa kolehiyo o nagiging manggagawa. Sa lohika ng neoliberalismo, itinuturing ang BPO bilang “sunshine industry” at  “brightest spot” ng ekonomiya dahil sa dayuhang kapital na naipapasok nito sa bansa.

Sa kabila nito, mababa ang sahod ng mga empleyado ng BPO kung ikukumpara sa mga katulad nila sa ibang bansa. Samantala, grabeng sakripisyo sa kanila ang pagtatrabaho sa night shifts—na nagdadala sa kanila sa mga panganib, at posibleng mga sakit dahil sa pagpupuyat.

Trabahong mahirap

“Laganap din sa amin ang pagliban sa mga break at lunch. Minsan, aabutin kami nang tatlong oras o higit pa bago kami makapag-break. Kung minsan pa, mandato sa amin na gamitin ang 30 minuto sa aming isang oras na lunch dahil sa dami ng pumapasok na tawag,” kuwento ni Sarah Prestoza, tagapangulo ng Unified Employees of Alorica (UEA).

Isa rin sa pagsasamantalahang nararansan ng mga empleyado ang pagbibigay sa kanila ng mga maraming gawain nang walang dagdag-bayad.

Maging ang paghingi ng solo parent’s leave ay ipinakakait sa kanila. Isa na rito ang pangkalahatang kalihim ng UEA na si Mary Jean Azana, na nakaranas ng di pag-apruba ng hinihingi niyang leave.

“Pakiramdam ko, naabuso ako nung hindi nila aprubahan ‘yung leave ko. Karapatan ko ito pero bakit parang kailangan ko pang magmakaawa?” tanong ni Mary Jean.

Nagiging normal na sitwasyon na  rin sa ilang kompanya ang sapilitang pagtatrabaho nang lagpas sa nakatakdang oras.

Umuusbong na rin sa maraming kompaya ng BPO ang iba’t ibang anyo ng pagsisisante sa mga empleyado. Laganap ang ganitong sistema lalo na’t kinakailangang magbawas ng ahente ang isang kompanya. Wala itong pinipili, kahit pa tenured o regular ang empleyado.

Isa si Jeff Bautista, regular na empleyado ng VIX-Makati, sa nakaranas ng di-makatarungang pagsisante. Ito ‘y sa anyo ng sapilitang pag-alis sa trabaho o forced resignation. Dahil sa ilang palya sa larangan ng metrics at hindi pagpasa sa sarbey na binabalik ng kustomer, inabisuhan siya ng kanyang team leader (TL) o bisor na magbitiw na lang o mapipilitan ang kompanya na alisin siya sa trabaho.

Pinagtakhan ni Jeff ang gawaing ito ng VIX-Makati. Hindi kasi ganito ang kalakaran sa ibang kompanya. Aniya, ililipat lang ng ibang account ang mga empleyadong tulad niya at hindi pipiliting magbitiw. Makailang beses rin sa kanya inihatag ang  suhestiyon na ito kahit pa man siya’y nasa oras ng kanyang lunch.

“Pressured na pressured na ako, kasi sinabihan ako na kung hindi pa ko magdedesisyon, ite-terminate na nila talaga ako. Kaya napa-oo na ako,” ani Jeff.

Matapos mapapayag si Jeff, mismong superbisor na niya ang gumawa ng letter of resignation niya at agad itong pinapirmahan sa kanya.

Iba naman ang istorya ni Marianne King, kasamahan ni Jeff sa VIX-Makati. Sa kabila ng kanyang medical certificates, natanggal pa rin siya sa kompanya. Nakasaad sa kanyang dokumento na nilabag niya ang ilan sa patakaran tulad ng No Call No Show at Absence Without Official Leave (AWOL) na dahilan ng kanyang terminasyon.

Dahil sa ilang paglabag sa karapatan ng mga manggagawa, umusbong ang BPO Industry Employees Network (BIEN) na siyang tumutugon sa hinaing ng ilang manggagawang naaabuso sa nasabing industriya. Sa ilalim naman ng BIEN, sa kauna-unahang pagkakataon, nakapagtatag ng unyon sa loob ng  kompanya ng Alorica-West, ang UEA.

Nasolusyonan at napagtagumpayan na rin ng UEA sa tulong ng BIEN ang ilang problema ng call center agents. Maging ang security of tenure ay mariin nilang itinutulak sa kabila ng hindi pagpapahalaga ng ilang ahensiya dito. Patuloy din silang mananawagan hanggang sa magkaroon ng nararapat na batas na poprotekta sa kanila bilang manggagawa.

Sa ginanap na ASEAN Summit na dadaluhan ng iba’t ibang lider ng bansa sa Timog Silangang Asya, ibinida na naman ni Pangulong Duterte ang lumalaking industriya ng BPO at ang naipapasok nitong kita sa bansa. Pero ang kaunlaran na ito’y kalakip ng mga problemang kinahaharap ng nga empleyado.

“Tunay ngang maganda mag-invest sa BPO companies dito sa bansa. Pero dahil di-hamak na kikita nang malaki ang mga kompanya mula sa mababang pasahod sa mga empleyado ng BPO,” ani Mylene Cabalona, tagapagsalita ng BIEN.