Agosto 15, pinaslang ng militar ang artista ng bayan at NPA na si Parts Bagani habang “nasa baba” at di-armado — patunay na hanggang sa dulo, brutal na pasista ang rehimeng Duterte na dapat patalsikin at panagutin ng sambayanang Pilipino.

Kilala na ng marami ang tunay ngang kahanga-hangang mga likhang-sining ni Parts — sa nilalaman, sa porma, sa laki, sa materyales, sa konteksto ng produksiyon, at iba pa.

Lalong kahanga-hanga ito dahil siya ay isang pulang mandirigma. Nag-aambag siya nang makabuluhan sa rebolusyonaryong gawain noong lumilikha ng mahuhusay na rebolusyonaryong sining. Dagdag-patunay rin ng kakayahan ng mga sonang gerilya na magluwal at maging kanlungan ng makabuluhang sining at panitikan.

At may mga kuwento-kuwento, akma sa isang alamat na tulad niya, na naging napakahalaga ng sining sa kanya — naging atrasan sa panahon ng problema, at nakatulong makaigpaw sa naturang problema.

Taong 2007 unang nakita ng marami ang mga likhang-sining niya, at unang namalayan ng marami ang pangalan niya — na inakala rin ng marami na kumakatawan sa isang kolektiba.

Panahon ito ng pagpapanibagong-lakas ng rebolusyonaryong kilusan sa Mindanao — na noo’y unti-unting nakikilala pa lang ng ibang aktibista’t rebolusyunaryo sa bansa. Ang rebyu sa ibaba, halimbawa, manghang-mangha sa mga kulay ng likha ni Parts, ngunit hindi matukoy na mula ito sa mga katutubong Lumad na pinaglingkuran at kasama niya sa pakikibaka.

Sa maraming panig ng bansa, kilala ang mga likha niya, laman ng mga libro, pahayagan, sining-biswal para sa pag-aaral, at iba pa. Hindi mawawaglit ang likhang-sining niya sa nakikibakang sambayanan.

Parts Bagani, rebolusyunaryong pagpupugay!

____________

Mga espasyo ng buhay

(Sipi, unang inilathala sa Pinoy Weekly, 8 Oktubre 2007)

Sa kanyang mga likha, ipinakita ni Bagani ang buhay ng mga taong dahil lumalaban sa imperyalismo at naghaharing mga uri, na mga kampon ng kamatayan, para sa higit pang buhay ay kinailangang tumungo sa kanayunan at kagubatan para iligtas ang sariling buhay. Hindi malupit ang nayon at gubat sa mga likha niya: malawak at maganda ang mga ito, kumakanlong sa mga NPA. Ipinakita niya kung paanong higit sa pagtatawid-buhay, buhay na makabuluhan – at masaya! – ang napaunlad nila sa pagsisikap. Tunay na mga espasyo ng buhay ang nabuo nila kung saan lumalaya ang pagkatao, kamalayan at kakayahan sa piling ng kapwa – ng masa at kasama.

Hindi man literal na nangungusap, mahalagang ambag ang mga likha ni Bagani sa pagkuwestiyon, kung hindi man pagkontra, sa propaganda ng US at gobyerno na naglalarawang demonyo – walang puso, nanlilinlang gamit ang baluktot na ideolohiya at nananakot gamit ang dahas – ang NPA. Tungkol man sa espasyo ang sining niya, tungkol din ito sa panahon: Hindi sloganeering ang mga imahen dito ng tagumpay, kundi target at inspirasyon ng mga pagsisikap ngayon – nagpapagaan sa mabigat na dalahin, nagpapaikli sa mahabang lakbayin. Nagawa mang nakakabuhay ang nayon at gubat, hindi sila tahanan – kundi atrasan lamang para sa opensiba ng tagumpay.

Sa sining ni Bagani, matingkad ang “makatao” sa “makataong digma” – salalayan ng hindi nagdadalawang-isip na optimismong humahawi sa paninindak ng mga kaaway.