Karapatang Pantao

Militar lantarang lumabag sa karapatan ng mga gerilya’t sibilyan sa San Narciso, Quezon

Hinahanap nila ang mga rebelde, iyung tumutulong sa mga residente ng Brgy. White Cliff sa San Narciso, Quezon sa mga problema nila sa lupa. Nang di agad matagpuan, pinaputukan nila ang mga bahay

Si Arman Albarillo, sa gitna ng protesta kontra sa rehimeng Arroyo noong 2008. (King Catoy/File Photo)
Si Arman Albarillo, sa gitna ng protesta kontra sa rehimeng Arroyo noong 2008. (King Catoy/File Photo)

Hinahanap ng mga militar ang mga rebelde, iyung tumutulong sa mga residente ng Brgy. White Cliff sa San Narciso, Quezon sa mga problema nila sa lupa. Nang di agad matagpuan, pinaputukan nila ang mga bahay. Di tiyak ang bilang ng mga nasugatan at napaslang.

Ang tiyak, agad na sinukluban ng takot ang mga residente ng White Cliff. Umaga noong Hunyo 30, eksaktong dalawang taon ng panunungkulan ni Pang. Benigno Aquino III, sinalakay ng mga sundalo ng 75th at 85th Infantry Battalion ng Philippine Army ang barangay.

Pitong bahay ang inisyal na pinaputukan, ayon sa independiyenteng imbestigasyon ng Karapatan-Southern Tagalog. Matapos halughugin ang lugar at di agad na mahanap ang mga miyembro ng rebeldeng New People’s Army (NPA), muling pinaputukan ang tatlong bahay.

Ayon kay Glen Malabanan, pangkalahatang kalihim ng Karapatan-ST, di pa nila madetermina ang aktuwal na bilang ng mga sugatan at napaslang na mga sibilyan dahil sa matinding presensiya ng militar sa lugar at takot ng mga residente, hanggang sa kasalukuyan.

Pero may di-kumpirmadong ulat na isang batang sibilyan ang napaslang, at nanunog pa ng mga bahay ang mga sundalo, ani Malabanan.

Bandang alas-11 ng umaga, matapos ang atake sa komunidad, nagkatagpo ang mga sundalo at mga gerilya ng NPA. Ayon sa mga ulat, umabot ng 30 minuto ang putukan.

Sinabi ni Col. Bartolome Bacarro, assistant chief for operations ng 2nd Infantry Division ng Army, na 11 ang napaslang sa engkuwentro. Ngunit sa imbestigasyon ng Karapatan-ST, napag-alamang nahuli pa ang ibang mga gerilya bago sila paslangin.

“Napag-alaman sa naturang resulta ng fact-finding na niyurakan (desecrate) ng mga militar ang labi (ng mga gerilya), sa pamamagitan ng pag-double tap (dalawang sunud-sunod na pagpaputok ng baril) sa mga bangkay ng 11 napaslang na mga miyembro ng NPA,” pahayag ni Malabanan.

Sinabi pa ni Malabanan na may mga ulat na “ipinarada” pa ng militar ang “hubad na mga labi” ng mga rebelde.

Isang mercy mission ng iba’t ibang grupo para sa militarisadong mga bayan sa Timog Quezon ang nagaganap noong araw na iyon. Nakadaan na ang naturang misyon sa San Narciso nang maganap ang naturang insidente.

Nag-aklas dahil sa kawalan ng hustisya

Isa sa mga napaslang si Arman Albarillo, 34-anyos, na itinuturo ng militar na “platun lider” ng naturang yunit ng mga gerilya. Dating sibilyang aktibista si Albarillo sa Southern Tagalog, bago siya kasuhan ng “gawa-gawang kriminal na mga kaso”, kasama ang 71 iba pang militanteng lider, sa gitna ng pagtugis ng administrasyong Arroyo sa mga lider ng militanteng oposisyon noong 2008.

Tinagurian ng mga grupong pangkarapatang pantao ang nakasuhang mga lider-militante na “Southern Tagalog 72.”

“Halos katatapos lamang ng pag-file (namin) ng impeachment complaint laban kay Pangulong GMA (Gloria Macapagal-Arroyo), nabigla ako nang lumabas ang gawa-gawang kaso laban sa akin at sa 71 iba pang mga lider ng iba’t ibang sektor. Ito yung kaso na isinampa sa Mindoro Oriental, sa sala ni Judge Tomas Leynes. Ito ang judge na (duminig sa kaso) laban sa aking mga magulang, ito rin ang nagpakulong sa aking ama bago siya pinaslang,” sinabi ni Albarillo, sa bidyo ng Southern Tagalog Exposure matapos kasuhan ng administrasyong Arroyo ang ST 72 noong 2008.

Pangkalahatang kalihim ng Bagong Alyansang Makabayan (Bayan)-ST si Albarillo bago natulak na sumapi sa NPA dahil umano sa kawalang hustisya.

Mahigit sampung taon na ang nakararaan, noong Abril 2002, nang paslangin ang mga magulang ni Albarillo na sina Manuela at Expedito Albarillo ng mga elemento ng militar sa ilalim ng noo’y Hen. Jovito Palparan sa Mindoro Oriental. Hanggang sa kasalukuyan, di pa rin nabibigyang hustisya ang kanyang mga magulang, at nananatiling nagtatago si Palparan.

“Sa ating mga kababayan, huwag po kayong mag-alala. Hindi kami mawawala sa piling ninyo. Kami ay tuluy-tuloy na kikilos. Tuluy-tuloy kaming makikibaka. At sama-sama nating ipagtatanggol at isusulong ang ating mga karapatan. At ipaglalaban ang alam nating tama,” sabi pa ni Albarillo noong 2008.

Nanatili sa paglaban sa inhustisya si Albarillo, pero sa pamamagitan ng paglahok sa armadong pakikibaka ng NPA sa Timog Katagalugan.

Pinapurihan si Albarillo ng mga dating kasamahan sa Bayan-ST at iba pang lider-militante, na nagsabing “martir ng sambayanan” na di nakahanap ng hustisya sa kasalukuyang namamayaning sistema ang napaslang na gerilya.

“Naghanap ng katarungan si Ka Arman at pumanig sa mahihirap upang makibaka para sa disenteng sahod, lupa, edukasyon at iba pang pundamental na karapatang sibil. Ngunit siya ay sinampahan ng AFP ng mga gawa-gawang kaso, tulad ng arson at multiple murder, noong 2008. Hindi nakapagtataka kung bakit siya ay tumangan ng armas dahil ang katarungan ay mailap sa bansang dominado ng dayuhan at kanilang reaksiyonaryong papet,” ani Leo XL Fuentes, kasalukuyang pangkalahatang kalihim ng Bayan-ST.

Nakatakdang parangalan ng progresibong mga organisasyon si Albarillo. Dadalhin ang kanyang mga labi ngayong araw, Hulyo 5, sa UP Parish of the Holy Sacrifice.

Samantala, iniulat ng Karapatan-ST na maging ang burol ng iba pang mga biktima ng pagpatay sa San Narciso ay napapailalim sa panghaharas diumano ng militar.

“Ang pagluluksa ng mga tagabaryo sa San Andres (sa Quezon, kung saan galing ang tatlong napaslang na gerilya) ay nahaluan ng takot dahil sa interogasyon na isinasagawa ng mga militar sa mga nakikiramay sa naiwang pamilya,” ani Malabanan.

Ipinaliwanag ni Malabanan na labag sa International Humanitarian Law (IHL) ang nabalitang pamamaril, panununog at pagpatay sa mga sibilyan sa San Narciso, gayundin ang pagpaslang sa mga nadakip nang mga kalaban sa digmaan, tulad ng mga gerilya ng NPA sa naturang lugar.

“Ipinakikita ng aming mga nakalap na reports na lumalabag ang AFP (Armed Forces of the Philippines) sa IHL. Hindi lamang mga NPA ang biktima kundi maging mga sibilyan,” pagtatapos ni Malabanan.