Kahit hindi nila tiyak kung buhay o patay na ang kanilang mga mahal sa buhay, ginunita ng mga kaanak ng mga biktima ng sapilitang pagkawala o desaparecidos ang araw ng mga kaluluwa.

Sa loob ng bakuran ng simbahan ng Baclaran nagtipon-tipon sila, dala ang mga larawan ng mga biktima, nag-alay ng bulaklak, panalangin at nagtulos ng kandila. Bukod sa panalanging makita ang kanilang nawawalang mga kaanak, panalangin din ng mga kaanak na mabigyan ng katarungan ang sinapit ng kanilang mga mahal sa buhay.

“Wala kaming mapupuntahang libingan, na pag-aalayan ng bulaklak at kandila para sa aming mga mahal sa buhay, dahil hindi namin sila makita,” ani Lorena Santos, pangalawang pangkalahatang kalihim ng Desaparecidos, isang grupo ng mga kaanak ng mga biktima ng sapilitang pagkawala.  Anak si Santos ni Leo Velasco, isang konsultant ng National Democratic Front of the Philippines  (NDFP) na dinukot noong 2007 at hanggang sa ngayon’y nawawala.

Binatikos din ng mga kaanak ang tila pagsasawalang-bahala ni Pangulong Aquino sa mga kaso ng paglabag sa karapatang pantao, matapos sabihin ng pangulo na “propaganda lamang ng kaliwa” lamang ang mga paglabag.  “Tinalikuran na nga kami ni Noynoy, ininsulto pa niya,” sabi ni Santos.   Sinabi rin ni Santos na walang katumbas na sakit ang mawalan ng mahal sa buhay at hindi makita, laluna’t taon ang binibilang ng mga kaanak na naghahanap sa kanilang mga kaanak.

“Masakit mawalan ng kamag-anak, pero mas masakit na wala kaming mapuntahan kundi ang mga kapwa kaanak ng iba pang biktima.  Wala kaming ibang pagsusumbungan, dahil  iyong mga militar at pulis sila mismo ang dumukot sa aming mga kaanak,” sabi pa ni Santos.

Isa si dating heneral Jovito Palparan sa itinuturong mga salarin sa pagkawala ng mga estudyanteng sina Sherlyn Cadapan at Karen Empeno.  Malaya pa rin ang dating heneral sa kabila ng pabuyang inilaan ng Department of Justice (DOJ) para sa paghuli kay Palpara, at patuloy na umaapela ang heneral sa mga korte para patigilin ang pagdinig sa kasong kidnapping na isinampa ng mga kaanak sa Bulacan.

“Dini-deny niya lahat ng akusasyon sa mga militar, pero alam namin na siya ang berdugo,” sabi ni Concepcion Empeno, ina ni Karen.  Nalulungkot din si Empeno dahil lumalaki ang kanilang organisasyon, na ang kahuluga’y pagdami ng miyembro ang  pagdami rin ng biktima.

“Sa isang organisasyon tama lang na dumami ang miyembro. Pero sa amin po, please mabawasan ang mga dinudukot at pinapatay,” ani Concepcion.  Kasabay kasi ng kanilang paggunita ang ikatlong pangkalahatang asembliya ng Desaparecidos at nilahukan ng mga kaanak ng mga biktima mula sa Panay, Caraga, at mga rehiyon ng Timog at Gitnang Luzon.

Hamon ng grupo  kay Aquino na agarang lagdaan ang Anti-Enforced Disappearance Bill. “Titiyakin namin sa pangulo na hindi kami titigil sa aming ‘propaganda’ para iparating sa publiko na ang sapilitang pagkawala ay patakaran ng gobyerno. Gayundin, patuloy kaming maghahanap sa aming mga mahal sa buhay para ibigay ang katarungan na hindi nagawa ni Aquino,” sabi pa ni Santos.