Muling nagmartsa ang mga aktibista noong dekada ’70 para gunitain ang ika-42 na anibersaryo ng deklarasyon ng batas militar. Kasama ang mga kabataang hindi nakaranas ng hagupit ng batas militar o sa mga libro na lamang ito napag-aralan, iisa ang kanilang sigaw: “Never again to dictatorship!”

Ayon sa iba’t ibang grupo na nagtipon sa Plaza Miranda noong Setyembre 21, namumuo ulit ang isang diktadura sa ilalim ni Pangulong Aquino, na nagdeklara ng intensiyong magkaroon ng pangalawang termino sa pamamagitan ng Charter Change. Patuloy rin umano ang mga paglabag sa karapatang pantao, matinding kahirapan ng mga mamamayan, at “pangangayupapa” ng administrasyon sa dikta ng dayuhan, partikular ng Estados Unidos.

Dismayado kay Aquino si Mauro dela Cruz, isang beterano ng pakikibaka noong batas militar. “Sinasabi niyang may demokrasya, pero kayninong demokrasya iyon? ‘Yung demokrasya lamang ng mga nasa poder ng kapangyarihan,” sabi ng dating organisador ng Bus Industry Alliance, sa panayam ng Pinoy Weekly.

Para rin kay Danny dela Fuente, dating bilanggong pulitikal, nagpapatuloy ang malawak na korapsiyon na nakita nila noong diktadurang Marcos. “Noon pa man, mayroon nang katulad ng DAP (Disbursement Accleration Program) at PDAF (Priority Development Assistance Fund) at kinurakot nila iyon. Ngayon, kinukurakot pa rin nila,” aniya.

“Dapat ang henerasyon ngayon, ipagpatuloy ang laban. Kailangan maunawaan nila ang mga nangyayari sa lipunan,” dagdag niya.

Nakiisa naman sa paggunita ng batas militar at protesta sa ikalawang termino ni Aquino si Brian Sabnal, isang estudyante at anak ng mga aktibista noong dekada ‘70. “Ayaw ko na po maulit ‘yung naranasan ng mga magulang ko noong diktadura ni Marcos. Ayaw ko na rin maranasan pa ito ng susunod na mga henerasyon,” aniya.

Sa kanyang talumpati, idiin naman ni Satur Ocampo, pangulo ng Koalisyong Makabayan, and matinding pang-aabuso at katiwalian sa loob ng 14 na taong pamamayagpag ng batas militar.

“Kailangang ipresenta nang buo ang panahon ng batas militar. Dapat ayusin din sa mga teksto at libro ang tunay na kaganapan noon, na makakatulong sa mga kabataan para unawain ang pinagdaanang batas militar,” ani Ocampo, isang mamamahayag na naging aktibista noong batas militar.

Dagdag pa ni Ocampo, tulad daw noon, nagpapatuloy pa rin hanggang sa kasalukuyan ang mga paglabag sa karapatang pantao. “Patuloy ang human rights violations. Noon at hanggang ngayon, mayroon pa ring counter-insurgency program na sanhi ng mga pagdukot at pagpatay, habang hindi naman nilulutas ang mga pundamental na problema ng lipunan,” aniya.

Noong batas militar, nakapagtala ng mahigit 300 kaso ng pagdukot, 3000 kaso ng pagpatay, at 7000 kaso ng pagpapakulong sa mga mamamayang tumututol sa diktadura.

Ayon naman kay Edith Burgos, asawa ni Joe Burgos na isa ring mamamahayag noong diktadurang Marcos, hindi na dapat maulit ang batas militar. “Kung alam nila ang totoong kaganapan noon, hindi nila nanaisin na magkaroon muli ng isa pang diktador,” aniya sa kanyang talumpati.

Para sa mga aktibista noon at ngayon, hindi pa natatapos ang paglaban sa kahirapan, paglabag sa mga karapatang pantao at matinding katiwalian—lalo na sa harap ng banta ng term extension ni Aquino. “Ang pagkakapareho lang sa panahon ngayon at sa panahon ng batas militar, nagpapatuloy ang kilusang mapagpalaya,” ani Ocampo.

Para idiin ang pagtutol sa ikalawang termino ni Aquino, nagmartsa patungong Mendiola ang mga lumahok sa protesta-paggunita sa batas militar.

Ilang larawan ng kilos protesta: