Isang malakas na pagsabog ang bumasag sa katahimikan sa mga komunidad ng mga residente sa paligid ng Bundok Banoi sa Lobo, Batangas, isang umaga noong Setyembre 24.

Ang mga bomba, mula sa military helicopters ng 203d Infantry Brigade at 730th Combat Group ng  Philippine Air Force. Pakay daw daw ng mga pagbomba: purgahin mula sa komunidad ng mga sibilyan ang mga gerilya ng New People’s Army (NPA) na ayon sa mga militar ay nananahanan sa Bundok Banoi.

Pero lumalabas na may iba pa silang pakay bukod dito.

Mala-Marawi

“Parang Marawi ang nangyayari ngayon sa ‘min dito sa Batangas,” kuwento ni Raul Resureccion, bolunter ng Katipunan ng mga Samahang Magbubukid sa Timog Katagalugan (Kasama-TK).

Pinatutungkulan ni Raul ang mahigit limang buwang pagbomba ng Armed Forces of the Philippines (AFP) sa siyudad ng Marawi sa Mindanao—para puksain daw ang mga terorista doon. Nababahala ang mga taga-Batangas na kung magtuluy-tuloy ang mga pagbomba, baka matulad na nga ang kanilang lugar sa Marawi.

Simpleng operasyon lang ang nagaganap sa Batangas ngayon, ayon sa AFP. Pero hindi maiwasan nina Raul at mga apektadong komunidad ng mga magsasaka sa Lobo na mabahala. Sa konteksto ng tumitinding pasismo ng rehimeng Duterte, tila pinatitikman na sa kanila kung ano ang maaasahan sa posibilidad na magdeklara ng batas militar sa buong bansa, hindi lang sa Mindanao.

Dahil sa mga pagbomba, mahigit 100 pamilya ang sapilitang lumikas sa mga komunidad sa paligid ng Bundok Banoi. Nag-aalala umano sila sa kanilang buhay at kaligtasan. Nagmula ang mga bakwit sa iba’t ibang barangay na malapit sa lugar ng pagsabog kabilang ang Barangay Talahib, Pandayan, Talumpok Silangan, Cumba at Banalo—na siyang pinaka-apektadong barangay.

Tulad ng nangyayari ngayon sa Marawi, apektado rin ang pag-aaral ng kabataan doon. Ilang paaralan ang sapilitang ikinansela ang klase at isara ang mismong paaralan sa takot na madamay pa ang kanilang mga mag-aaral.

Samantala, inamin ng Edgardo Dagli Command sa New People’s Army (NPA), ang kumand ng rebolusyonaryong kilusan sa Batangas, na nalagasan sila ng isang gerilya (itinago sa pangalang Ka Nathaniel) sa mga operasyong militar doon. Matapos mapatay, iniwan ito ng kasundaluhan na nakabilad sa initan nang dalawang araw.

Dalawa pa ang napabalitang kasama sa nasawi, kabilang ang isang diumano’y menor-de-edad. Itinatanggi ito ng militar.

Matapos mabalitaan ang pagbomba, agad itong ikinabahala ng ilang sektor. Sa pangunguna ng Karapatan-Southern Tagalog (Karapatan ST) at Pilgrims for Peace, naglunsad ang mga ito ng isang humanitarian mission sa Batangas.

Ang dapat na mapayapang pamamahagi ng tulong sa mga biktima ng pagsabog ay nauwi sa ilang ulit na pagpigil at pagharang ng pinagsanib na  puwersa ng kapulisan at sundalo sa ilang delegado ng misyon. Nagsagawa ang mga ito ng checkpoint sa mga lugar na maaaring pagdaan ng misyon para mapigilan ang pagbigay ng tulong mula sa ilang relihiyosong sektor.

Maging ang mga kinatawan ng blokeng Makabayan sa Kamara, hindi rin pinapasok ng mga militar at kapulisan sa mga komunidad. “Talagang nagpursige na tayo (na makapasok sa komunidad), kahit pa magpasabog (ang militar) ng bomba para malaman lang natin kung ano ang kalagayan ng ating mga kasamang apektado,” ani Resureccion.

Nasa likod ng pagbomba

Tuhug-tuhog na sa dalawang tunguhin ang tumitinding militarisasyon sa Batangas, lalo na sa Bundok Banoi.

Ang isang tunguhin, magsagawa ng followup operation matapos ang engkuwentro ng mga militar sa mga rebelde. Ang isa pang tunguhin, protektahan ang mga proyektong “pangkaunlaran” ng malalaking dayuhang kompanya na tinatarget ang likas-na-yaman ng bundok tulad ng ginto.

May kasaysayan sa paglaban kontra sa malawakan at komersiyal na pagmimina ang mga residente ng Batangas. Dahil sa mayamang likas-yaman na taglay nito, nangangati ang palad ng mga kompanya ng mina na hukayin ang mga yamang ito.

Ang mga kompanyang MRL Gold at Egerton Gold Philippines (Pinoy na mga kompanyang ugnay sa Australyanong kompanyang Red Mountain Mining) ang nagtatarget na magsagawa ng pagmimina ng ginto. Target ng proyektong extraction ang mga ginto sa ilalim ng mga bayan ng Lobo at San Juan.

Palagay ng mga gerilya sa Batangas, ito ang mismong dahilan ng militar at rehimeng Duterte kung bakit gusto nitong “purgahin” ang Bundok Banoi ng mga gerilya.

Samantala, sinabi naman ng Kalikasan-People’s Network for the Environment na ang mga barangay na Kakiduguen, Dine at Biyoy (na target din ngayon ng mga operasyong militar) ay tinatarget din ng Australyanong kompanya ng mina na Royalco gayundin ng Australyanong kompanyang OceanaGold para magmina ng ginto.

Ayon kay Leon Dulce, campaign coordinator ng Kalikasan-PNE, na hindi na itinatangi ng AFP ang mga armadong gerilya at di-armadong magsasaka – na kapwa tumututol sa malawakang eksploytasyon ng likas-na-yaman sa Batangas. “Binansagang tagasuporta ng NPA ng mga tropa ng 84^th IBPA na sumasakop sa mga komunidad ang mga lider ng Kired, isa sa mga organisasyong masa na naglunsad ng mga barikadang kontra-mina,” ani Dulce.

Naobserbahan din nila na lalong lumalakas ng impluwensiya ng mga puwersang pabor sa malawakang pagmimina sa loob ng rehimeng Duterte. “Ikinakatakot namin (ang pagkakaroon ng) bagong kalihim ng Department ng Environment and Natural Resources na dating militar (si Roy Cimatu). Hindi malabong maisagawa ang proyekto sa mina nang hindi namin alam (ng DENR),” ani Fr. Edwin Egar ng Karapatan-ST.

Sa ngayon, lumalawak na ang paggamit ng AFP sa aerial bombings bilang malupit na paraan ng pagpapalikas sa mga mamamayan. Malawakang ginamit ito sa Marawi at sa iba pang bahagi ng Mindanao. Ginamit din ito sa mga probinsiya ng Abra at Nueva Vizcaya. Samantala, tahimik na tinatarget ng rehimeng Duterte ang paglawak ng malawakang pagmimina sa buong bansa.

Pero tulad ng ipinakita ng mga mamamayan ng Batangas, inaasahan ang pag-igting na paglaban ng mga mamamayan sa tumitinding pasistang atake sa kanila ng rehimen.