Larawan mula sa Philippine Collegian noong Pebrero 2, 1971: Mga alagad ng Metrocom (Metropolitan Command) binabantayan ang University Avenue ng Unibersidad ng Pilipinas sa Diliman, Quezon City.

Kalulunsad pa lamang noon ng welgang transportasyon o transport strike kontra sa pagtaas ng presyo ng langis. Nagbarikada ang mga estudyante sa University Avenue. Isang sasakyan ang halos sumagasa sa barikada. Binato ng molotov cocktail (homemade na pasabog) ang sasakyan, ni Prop. Inocente Campos na isang guro sa matematika. Nag-apoy ang sasakyan. Lumabas si Campos at nagpaputok sa mga estudyante. Marami ang tinamaan, isa ang mamamatay matapos dalawang araw sa ospital.

Sa ganitong paraan nagsimula ang tinaguriang Diliman Commune of 1971: ang mahigit isang linggong okupasyon ng militanteng mga estudyante ng UP sa kampus ng pamantasan. Halos ispontanyong nagsimula, pero kalauna’y pinamunuan ng mga organisasyon ng mga kabataan tulad ng Kabataang Makabayan at Samahan ng Demokratikong Kabataan. Marahas na binuwag ang komuna, marami ang nasaktan at napaslang. Pero makasaysayan ang naganap: Isang malakas na statement ng militansiya, ng rebelyon, ng disgusto, sa bulok na sistemang pinaghaharian ng iilan, ng pasistang panunupil sa pampulitikang oposisyon.

Sa larawan sa itaas, lantad ang pasismong binibigwas ng estado sa sinumang “nanggugulo” sa sistema. Armado ang mga pulis pero kakaunti; di-armado ang mga estudyante (maliban sa ilang molotov) pero mas marami. Nakatayo at hiwa-hiwalay ang mga pulis; nagkakapit-bisig ang mga estudyante. Isang marahas na komprontasyon ang naganap sa sumunod na mga araw – isang komprontasyong nagpatuloy matapos mabuwag ang komuna: sa mga kalsada ng Kamaynilaan, sa Mendiola, sa EDSA, sa mga kabundukan at sakahan ng Pilipinas.

Ngayong Setyembre 19, 2011, o mahigit 30 taon na ang nakaraan matapos ang komuna sa Diliman, umiigting pa lamang ang komprontasyong ito. Isang welgang transportasyon ang magaganap, ipinanawagan ng militanteng mga tsuper, at lalahukan ng iba’t ibang organisasyon. Sa UP at iba pang pamantasang pampubliko, isang welga ang ikinakasa sa muling pagkaltas sa kanilang badyet. Muli, ginigipit ang mga mamamayan, sinasadlak sa karalitaan.

Hindi man dumulo sa mga komuna ang mga welgang bayan, maaasahan nating iigting lamang ang tunggalian.