Maralita, dehado sa sistema ng hustisya sa bansa
Pabor sa iilan ang criminal justice system sa Pilipinas. Kaya naman sa ginagawang shortcuts ng pulisya sa pagliligpit sa maliliit na gumagamit o nagtutulak ng droga, mahihirap pa rin ang kawawa.
Malinaw ang mensahe ni Pangulong Duterte sa laban kontra ilegal na droga. Kaya naman nagiging mainit na isyu ngayon ang mga operasyon dito, mula sa libu-libong pagsuko ng mga may kinalaman dito hanggang sa sunud-sunod na patayan.
Maraming reaksiyon ang inaani sa pagsugpo kontra-droga ng administrasyong Duterte. Pawang mga maliliit o small time lamang umano ang mga napapaslang dito ng mga pulis. Ang iba naman, pinapatay umano ng mismong mga sindikato ng droga ang mga tao nila sa ibaba para hindi sila maituro.
Isa ang National Union of People’s Lawyers (NUPL) sa nanawagan na itigil ang sunud-sunod na pamamaslang sa maliliit na gumagamit o nagtutulak ng droga. Bagamat kanilang sinusuportahan ang kampanya kontra droga, hindi umano dapat pagbanggain ang paglaban sa droga at pagrespeto sa karapatang pantao.
Ayon sa grupo, dapat na ayusin ang criminal justice system sa bansa upang makatulong o makapagbigay daan sa paglilitis sa mga sangkot sa droga imbes na agarang paslangin ang mga ito.
Paano, para kanino
Marami umanong problema ang criminal justice system sa bansa, ayon kay Edre Olalia, abogadong pangkarapatang pantao at pangkalahatang kalihim ng NUPL, sa panayam ng Altermidya-People’s Alternative Media Network. Mabagal ang ito sa maraming mga dahilan. Marami umanong pasikut-sikot na sa bawat inog ng kaso itinataas sa korte.
Hindi rin umano accessible abot-kamay, at magastos ito. Hindi umano sumasapat ang mga pro bono o libreng abogado. Gayundin, marumi umano at kurakot ito kabilang ang mga palakasan at padre-padrino.
“May double standard at multiple standard. Sa double standard, mahirap walang kapangyarihan, sa kabila mayaman, makapangyarihan. Kahit dito may multiple standards, kahit dito may pagkakaiba, may pagtatangi. Pareho silang makapangyarihan pero mas makapangyarihan yung isa,” ayon kay Olalia.
Nakakatulong din umano ang impunidad, o ‘yung walang pananagutan, sa kawalang tiwala at pagkainip sa justice system, dagdag ni Olalia. Maging ang dayuhang wika na ginagamit sa korte at maging sa mga batas ay malaking problema rin umano dahil hindi ito naiintindihan ng madla, ayon kay Olalia.
Hamon
Sa pangkalahatan, sumasalamin sa interes ng mga naghaharing-uri ang sistemang legal at panghukuman na makikita sa mga batas.
“Yung mali hindi mo puwedeng sagutin ng mali. Kailangan ituwid ang mali sa tamang pamamaraan. Kung mabagal yan, pabilisin. Hindi yung mabilis na short cut talaga yung sinasabi nating summary execution. Hindi. Kailangan may paraan o proseso. Pero tanggalin lahat ang pagkakataon na ma-delay. Siguraduhin yung nagbabayad mula sa mababa hanggang sa mataas ay mananagot,” ayon kay Olalia.
Malaking hamon at tungkulin umano ito sa bagong luklok na administrasong Duterte na ibalik ang tiwala at baliktarin ang kalakaran sa pagkamit ng hustisya sa bansa dahil nasa kaniya umano ang kapangyarihan at pagkakataon para gawin ito.
“Mas mabuti pang hindi mo mabaril ang tunay na durugista o nagtutulak kaysa mabaril mo yung naturo lamang dahil sa maling impormasyon o napagdiskitahan lang o gusto mo talagang i-short cut. Sa dulo talaga niyan buhay. Imbes na yung kapayapaan ng sementeryo na ubusin na lang lahat yan, if along the way may masagasaan sorry na lang. No. We will not accept that. Never will we accept that,” sabi pa ni Olalia.
“One innocent life who is killed summarily is one innocent life too many.”
