Ang karapatan ng bawat mamamayan na magkaroon ng kapatanagan sa kanyang sarili, pamamahay, papeles at mga bagay-bagay sa hindi makatuwirang panghahalughog at pananamsam ay ginagarantiyahan ng ating Saligang Batas.

Kaugnay nito, sinasabi rin ng ating Saligang Batas na bawal maglabas ng search warrant o warrant of arrest maliban lamang kung may malinaw na dahilan ang isang Hukom matapos masiyasat ang mayhabla at ang mga testigong maihaharap niya sa ilalim ng panunumpa o patotoo, at tiyakang tinutukoy ang lugar na hahalughugin, at ang mga taong darakpin o mga bagay na sasamsamin.

Ngunit sa mga nangyayari ngayon sa ilalim ng administrasyong Duterte, nababale wala yata ang karapatang ito.

Napakarami na ng mga balita tungkol sa naganap na extra-judicial killings at arbitrary arrests na naganap kaugnay sa pagpapatupad ng warrant of arrests o search warrants dito sa ating bansa.

Ito ang dahilan kung bakit noong Hunyo 29, 2021 ay inilabas ng Korte Suprema ang Rules on the Use of Body-Worn Cameras in the Execution of Warrants (A.M. 21-06-08).

Ang regulasyong ito ng Korte Suprema ay nag-uutos sa mga tauhan ng pamahalaan (Philippine National Police, National Bureau of Investigation, at iba pa) na gumamit ng body-worn cameras sa pagpapatupad ng search warrant o warrant of arrest.

Naniniwala ang Korte Suprema na ang pag-gamit ng body-worn cameras sa pagpapatupad ng search at arrest warrants ay makakabawas sa pag-gamit ng labis na dahas ng mga alagad o mga tagapagpatupad ng batas.

Sa pamamagitan ng cameras na ito , ang lahat na gagawin ng mga alagad ng batas kaugnay sa pang-aaresto o panghahalughog ay naka-record.

Ito ay dahil sa ang mga body cameras na ito ay may video at audio recordings.

Sa ganun ay mapipilitan silang gumawa lamang ng tama at naayon sa batas sa pagpapatupad nila ng mga warrants na kanilang nais ipatupad.

Sang-ayon sa A.M. 21- 06-08, kailangang ang isang law enforcer ay merong isang kamera na nakasuot sa kanyang katawan, at isa pang recording device sa kanyang pagpapatupad ng warrant of arrest o search warrant.

Lumalabas na kailangan nila ang dalawang recording devices sa kanilang pagpapatupad ng nasabing warrant.

Sinasabi rin sa sa regulasyon na ito na dapat ang body camera na ito ay isuot sa bahagi ng katawan kung saan maitatala nito ang mga mahahalagang pangyayari sa pagpapatupad ng warrant.

Kung sakaling walang magagamit, kailangang magsampa ang law enforcer ng isang Ex-Parte Motion sa husgado na humihingi ng pahintulot na makagamit ng alternative recording device sa makatarungang dahilan.

Sa pagpapatupad ng warrant of arrest, kailangang ipaalam ng law enforcer agad-agad sa taong inaaresto na siya ay inaaresto dahil sa warrant of arrest. Kailangan ding sabihin sa kanya na ang pag-aresto sa kanya ay naka-record.

Lahat ng kuha mula sa body-worn camera o alternative recording device ay kailangang ilagay sa isang external media storage device.

Pagkatapos ng arresting officers na mai-record ito sa external media storage, kailangan nilang ibigay ang external media storage na ito sa husgado na naglabas ng warrant sa pamagitan ng isang sealed package.

Pagkatapos nito ay kailangang pa rin nilang magbigay ng detalyadong Sinumpaang Salaysay sa husgado kung saan babanggitin nila ang lahat ng pangyayari sa pagpapatupad nila ng nasabing warrant.

Ang hindi nila pagbigay ng kanilang Sinumpaang Salaysay sa tamang panahon ay maaring maging dahilan para i-contempt sila ng husgado.

Ganun pa man, ang hindi pagsunod ng mga law enforcers sa mga hinihingi ng regulasyon sa pag-gamit ng body – worn cameras ay hindi nangangahulugan na magiging labag na sa batas ang ginawa nilang panghuhuli o pang-aaresto .

Basta’t kayang patunayan ng ebidensya mula sa testimonya ng mga arresting officers o mula sa testimonya ng kanilang mga testigo ay magiging legal pa rin ang ginawa nilang panghuhuli.

Ngunit maaari silang ma-cite for contempt ng husgado dahil sa hindi nila nagamit ang body-camera o naitala ang recording nito sa tamang paraan, maliban lamang kung may makatuwiran silang kadahilanan.

Sa bahagi naman ng search warrant, kailangang sabihin ng law enforcers sa kanilang aplikasyon ang kung may magagamit ba silang body cameras.

Kung sakaling wala, maari silang humiling sa husgado na pagamitin sila ng alternative recording devices.

Katulad sa pagpapatupad ng arrest warrants, obligado rin ang mga magpapatupad ng search warrants na sabihin sa mga may-ari ng lugar na hahalughugin na sila ay may search warrant at ang gagawin nilang panghahalughog ay naka-record.

Ang hindi nila pag-gamit ng body-worn cameras o alternative recording devices ayon sa nakasaad sa regulasyon sa pagpatupad ng search warrant nang walang sapat na dahilan ay magiging dahilan upang ideklara ng husgado na iligal ang kanilang ginawang panghahalughog at ang ano mang bagay na kanilang kinuha ay hindi maaring matanggap na ebidensya.

Bukod pa rito, maari ding magsampa ng Motion to Suppress Evidence sa husgado ang akusado o isang kahilingan para huwag tanggapin na ebidensya ang ano mang bagay na kanilang nakuha kaugnay ng search warrant na kanilang ipinatupad.

Binabanggit din ng A.M. 21-06-08, na maaring maglabas ng isang search warrant ang isang hukom doon lamang sa lugar kung saan siya ay may jurisdiction.

Ibig sabihin nito, matitigil na ang dating gawi ng isang huwes sa Quezon City na maglabas ng search warrant para sa mga lugar na matatagpuan sa Mindanao at sa Visayas.

Marami ang natuwa sa regulasyon na ito ng Korte Suprema.

Kung tutuusin, ang PNP ang unang nag-utos sa mga tauhan nito na gumamit ng body-worn cameras upang maging transparent ito sa kanilang mga operasyon.

Sa paglabas ng Pinakamataas na Hukuman ng A.M. 21-06-08, lalo lamang nilinaw nito ang mga bagay na dapat sundin ng law enforcers sa usaping ito.

Ngunit may sapat kaya tayong camera units para tugunan ang regulasyon na ito ng Korte Suprema?

Sa ngayon, kulang-kulang sa 3,000 camera units na ang naipamahagi sa kapulisan.

Kailangan ng PNP ang 33,000 hanggang 34,000 na camera units para sa kanilang mga kasapi sa buong bansa.

Kailangang matugunan natin ito para hindi mauwi sa wala ang regulasyong ng Korte Suprema, mga kasama