Nag-survey ako para sa unang labas ng kolum na ito. ‘Ika ko sa mga respondent, “Ano ang ibig n’yong mapanood na headline sa primetime news mamaya?”

Ang sagot ng librarian: Pagbawi ng cyber libel.

Ang sagot naman ng mixed martial artist: Women’s day celebration sa buong mundo dahil Marso ngayon.

Sabi ng punk: Mga NPA na umatake, nationwide offensive, kaback-to-back ng balitang album launching ng banda niya.

‘Ika ng Nanay ko: Hatol sa pork barrel scam.

‘Ika ng isa pang Nanay: Nothing in particular.

Sampu lahat ang tinanong ko. Silang lima lang ang sumagot.

Ang mga respondent ay puro urban based, mula sa middle section ng lipunan. Ang mga sumagot ay mula sa sirkulo ko na in one way or another ay may kaugnayan sa protest at progressive movement. Syempre, may mga access sila sa tri-media. At nag-iinternet. Maliban sa Nanay ko.

May follow-up question ang survey, “Ano naman ang ayaw n’yong makita sa balita?”

Para silang choir: Vhong.

May pahabol lang ang punk, “Ayokong makita lahat nang ibinabalita ngayon.”

*****
Walang pagtatangka ang survey ko na palabasing ang balita sa mainstream media ay hindi kabali-balita at ang pambansa-demokratikong kilusan ang may monopolyo ng mga isyu at usaping dapat lamang talakayin. Dahil baka iyon naman talaga ang gustong mapanood, marinig at makita ng kalakhang audience sa bansa.

Kapag may libu-libong nasalanta ng bagyo at baha, biglang may mga artistang mabubuntis o kaya ay maghihiwalayan. May mga matutuklasang kagimbal-gimbal na sakit sa balat na walang lunas. Biglang magiging mahalaga ang papel ng mga Olympian at komedyanteng doktor sa pagtataas ng prestihiyo ng bansa. At malulunod na tayong lahat.

Kapag may nahulog na bus sa Skyway o sa bangin, isang buwan tayong mapupurga sa kwentong sasakyan. Straight news. News feature. Documentary. Uobligahin tayo ng mga higanteng istasyon (ng TV, hindi ng bus) na sakyan sila. At maraming nagiging pasahero.

Dito pumapasok ang problema sa kolum na ito. Mas mainam na sabihing hamon, hindi problema.

Dahil magtatangka ang kolum na tumalakay ng hindi nababalita.

Pero may gusto ba talagang magbasa ng tungkol sa usaping gustong talakayin ng kolum na ito – ang repormang agraryo sa bansa. Usapin sa lupa. Tungkol sa magsasaka. Hinggil sa land use conversion. Land grabbing. Bogus CARP vs. GARB. Istorya ng buhay at kamatayan ng mga lider-magbubukid. Tungkol sa gyera sa kanayunan.

May interesado ba sa kwentong hasyenda na ang conflict ay hindi tungkol sa love story ng Senyorito at mestisang katulong na naka-Cutix.

Posible bang kakiligan, subaybayan at maging household topic ang rebolusyong agraryo katulad ng pagiging api at paghahanap ng katarungan ni Vhong Navarro. O ng pagiging matwid na ina ni Kris Aquino.

Nasa dictionary pa ba ang salitang P Y U D A L I S M O.

*****
‘Ika ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas, noong June 10, 1988 nang isabatas ang CARP ay mayroong 555,232 na tenante sa buong bansa. At ngayong Taon ng Kabayo, makalipas ang 26 na taong singkad na pagpapatupad ng CARP ay mayroon ng 1,216,430 tenante.

Ang reporma sa lupa ay hindi pagpaparami ng tenante.

Ang hiyaw sa plakard ng nakipagbakbakang magsasaka sa mga pulis sa harap ng kongreso noong nakaraang linggo: TENANCY THRIVED UNDER CARP!

*****
Maninindigan ang kolum na ito na pundamental na suliranin ng bansa ang usapin ng kawalan ng lupang mabubungkal ng uring magsasaka at lahat ng maralita sa kanayunan. (Hindi ‘yang ini-Open-link-in-new-tab mo na “10 best…) Kaya dapat itong pinag-uusapan. At nilulutas.

Ayon sa nasasaad sa batas, sa Hunyo ay matatapos na ang pag-iral ng CARP. Ang CARP ang bukod-tanging reporma sa lupa sa buong daigdig na inabot ng mahigit 2-dekadang pagpapatupad. Ang bukod-tanging reporma sa lupa sa buong daigdig kung saan binabayaran ng danyos ang landlord para sa lupang kinumpiska sa kanya. Ang bukod-tanging reporma sa lupa sa buong daigdig na ang benipisyaryong magsasaka ay kinakailangang bayaran ang lupang ibinigay sa kanya.

Kung naguluhan ka sa huling dalawang pangungusap, ‘yun ay dahil pambihira ang gobyernong ito sa kahusayan sa paggamit ng kabalintunaan.

*****
At iyang mga kaguluhang iyan ang tatangkain ng kolum na ito na paksain sa mga susunod na labas.

Kumbakit ang kalutasan sa kaguluhang iyan ay isang mabilis, confiscatory, radikal, at libreng (oo, libre) reporma sa lupa ay siyang susubukan ng kolum na ito na sagutin at talakayin.

Kailangang pag-usapan ang repormang agraryo. Gawing bukambibig. Paghuntahan. Pagkwentuhan. Paghulunan. Pagtsismisan.

‘Ika nga sa amin, “Ang anumang mahalagang usapin ay dapat na inaalam. Para makialam.”

*****
ikanga.saamin@gmail.com