Magdadalawang dekada na sa Marso 17 mula nang bitayin si Flor Contemplacion, isang overseas Filipino worker (OFW) sa Singapore. Kasabay ng komemorasyong ito, nananawagan ang mga grupo ng migrante at kaanak nila na bumaba na sa puwesto si Pangulong Aquino.

Nais ng Migrante International na gunitain ang pagbitay kay Contemplacion, na inakusahang pumatay daw sa isang Singaporean na bata at ang nag-aalaga ditong kapwa-Pilipina na si Delia Maga, sa pamamagitan ng pagpapanagot umano kay Aquino na nagpapatuloy sa mga kondisyon para patuloy na pang-aapi sa mga migranteng Pilipino.

Isa sa pinakahuling naitalang kaso ang kay Rochelle Masubay, 34, na umuwing bangkay na lang noong Pebrero 14,dahil nagpakamatay diumano sa Jeddah, Saudi Arabia.

Pero di naniniwala sa kuwentong ito ang asawa niyang si Rodolfo Malinao, 36, at ang Migrante International. Sa tingin nila, pinagtatakpan ng mga awtoridad sa Jeddah ang tunay na nangyari kay Masubay–tulad umano ng pagtatakip sa tunay na nangyari kina Maga at Contemplacion 20 taon na ang nararaan.

Pinatay hindi nagpakamatay

Enero 3 ngayong taon nang tawagan si Malinao ng ahensiya ng kanyang asawa. Inabutan siya ng kinatawan ng ahensiya ng papel na nagsasabing nagpakamatay ang asawa niya. Natagpuan daw itong nakadapa na may saksak sa dibdib, salaysay ni Malinao.

Inihatid niya ang asawa niya sa airport noong Mayo 25, 2014 at ibinilin sa kanya ang kanilang mga anak. Dalawang maliliit na anak ang iniwan ni Masubay sa kanyang asawa. Hindi masabi-sabi ni Malinao ang tunay na nangyari sa kanilang ina sa tuwing hinahanap siya ng mga anak.

“Ang sabi sa akin ng ahensiya, October 16 nagpakamatay ang asawa ko. Pero nang malaman namin sa Jeddah, July 1 pa pala patay ang asawa ko. Tapos January 3 lang nila (ahensiya) ako sinabihan na patay na ang asawa ko. Hindi ako naniniwala na ang asawa ko nagpakamatay. Pinagtakpan nila. Dahil kung nagpakamatay talaga ang asawa, sasabihin nila agad,” ayon kay Malinao.

Hindi rin daw sila tinulungan ng ahensiya. Nagtungo si Malinao sa Philippine Overseas Employment Administration dahil doon daw sila magkikita ng abogado ng ahensiya. Pero sinabi na lang sa kanya na sa pinirmahan nilang dokumento noon wala na silang habol o magdemanda sa ahensiya.

“Ang pagkakasabi sa akin, doon na ibibigay ang pera na tulong dun sa asawa ko, kasi idideretso na nga sa Leyte. (Kaya) umasa ako. Ngayon, ‘yung pinapirma sa akin nung abogado ‘yung papel, na nakatakip sa POEA, wala namang sinabi na, ‘Bago n’yo pirmahan ang papel, basahin n’yo. Dahil pinirmahan n’yo, wala na kayong habol sa agency o wala na kayong demanda dahil heto binayaran na kayo,” ani Malinao, na binigyan lang daw ng ahensiya ng P10,000.

Tulad ng iba pang OFW, umalis si Masubay para mabigyan ng magandang buhay ang pamilya at dahil sa nasalanta rin ng bagyong Yolanda ang kanyang mga magulang sa Leyte.

“Kung sapat ang kinikita niya dito, hindi siya aalis. Nagpunta ang asawa ko sa ibang bansa para maghanapbuhay, hindi para magpakamatay,” ayon kay Malinao.

Pinababayaan ng gobyerno

Maliban kay Masubay, iba’t ibang pasakit at pagpapabaya ng gobyerno ang nararanasan ng iba pang OFW.

Kamuntik na rin mangyari kay Marina Sarno, OFW galing United Arab Emirates, ang sinapit ni Masubay. Muntik na siyang lasunin ng kanyang amo. Dahil sa suspetsang lalasunin siya ng nito, sa alagang pusa ng kanyang amo niya ibinigay ang tubig na dapat para sa kanya. Namatay ang pusa at nagalit ang kanyang amo.

“Sa nangyari, galit na galit ang mga amo ko. Hinihingan ako ng 8,000 (dirham) para makauwi ng Pilipinas. Nang wala akong naibigay, kinuha nila ang pera ko na mahigit 6,000 (dirham). Ikinulong ako dahil wala akong naidagdag sa kinuha nila. Tatlong araw na walang kain ako ikinulong,” ayon kay Sarno. Tinulungan siya ng Migrante kaya siya nakauwi sa bansa.

Nagsampa ng kaso si Sarno sa ahensiya na nagpadala sa kanya sa UAE. Pero noong Marso 3, 2015, nakatanggap siya ng desisyon mula sa Philippine Overseas Labor Office-Overseas Workers’ Welfare Agency na binasura na raw ang kasong sinampa niya dahil wala raw siyang ebidensiya.

“Anong ebidensiya pa ang gusto ng ating gobyerno? Nasaan ang hustisya ng isang OFW sa ating bansa? Ano’ng klaseng goberyno mayroon tayo?” tanong ni Sarno.

Naghihintay naman sina Marie Fe Batungbacal at Lita Maano na mapauwi ng gobyerno ang kanilang mga asawa mula Saudi Arabia. Sa kasalukuyan, may 33 manggagawa ng Rajeh H. Al Marri & Son Company (RHM) ang nagsampa ng kaso sa kompanya at humihiling na pabalikin sa Pilipinas. Nakauwi na ang iba sa kanila.

Hindi kasi sila pinasasahod ng RHM at kasalukuyang ilegal ang status nila dahil sa wala silang Iqama o working visa.

“Tatlong buwan na kaming nag-aasikaso, nagpapabalik-balik sa POEA, sa lahat ng ahensiya ng gobyerno. Pero nagbibingi-bingihan sila sa aming mga hiling. Nanawagan kami sa presidente na sana mapansin ang aming mga asawa. Marami silang stranded, nagugutom na sila roon,” ayon kay Batungbacal.

“Hindi namin matugunan ang pangangailangan ng dalawang anak namin. ‘Yun talaga ang pangunahin, pinansiya. Hindi kami titigil hangga’t hindi makauwi ang mga asawa namin,” ayon kay Batungbacal.

Ayon pa sa kaniya, nakakausap naman niya ang kanyang asawa kahit na isang beses na lamang sa isang araw kumakain doon sa Saudi. Hindi rin niya masabi sa mga anak ang tunay na nangyari sa kanilang ama.

Gayundin, hinanakit ni Maano, pinaiikut-ikot lamang umano sila ng mga ahensiya ng gobyerno. Nahinto na umano ang dalawa niyang anak sa pag-aaral (hayskul at kolehiyo) dahil dito. Sa kasalukuyan, lubog sila sa utang.

Ayon sa Migrante, may badyet ang gobyerno para mapauwi ang mga OFW na nagkakaproblema sa ibang bansa, pero tinitipid umano ito.

Samantala, biktima naman si Armando Rillano ng labor trafficking. Pagdating niya sa Saudi Arabia, walang ibinigay sa kanyang Iqama, at walong buwan silang nagtago. Nagpasya silang magpunta sa embahada ng Pilipinas para maghain ng pormal na kaso.

Mula noon ginutom na umano sila at hindi binibigyan ng alawans dahil sa lumaban daw sila sa kompanya.

“Hindi kami nakakain. Minsan, namumulot kami ng pagkain sa basura para lang mairaos ang gutom. Pag-uwi namin dito dahil sa repatriation, pinapirmahan kami na wala kaming hahabulin kami dito sa Pilipinas. Saan kami babawi ngayon? Naareglo kami sa halagang P15,000 lang,” ayon kay Rillano.

Dapat magbitiw

Malinaw para sa mga migrante at kaanak nila na nagpapabaya umano ang gobyerno sa mga problemang kinakaharap ng mga OFW.

Sa tala ng Migrante, nasa 6,000 Pilipino ang umaalis ng bansa araw-araw. Bahagi ng polisiya ng administrasyong Aquino ang labor-export policy na nagtutulak sa maraming Pilipino ba mangibang bansa dahil walang sapat na sahod at seguridad ang mga trabaho nila dito–kung mayron man silang trabaho.

Malaki ang inaambag ng mga migranteng Pilipino sa ekonomiya ng bansa. Noong 2014, nasa $24 Bilyong remittance ang pumasok sa bansa, ayon sa Migrante.

“Ang nangyaring patayan sa Mamasapano (Maguindanao) ay araw-araw na pangayayari sa buhay ng mga migranteng Pilipino. Daig pa ng ating mga kababayan ang humaharap sa giyera sa araw-araw nilang buhay sa salbahe nilang mga employer, mapagsamantalang recruitment agencies, mapagsamantalang kompanya,” ayon kay Pillas.

Kabilang ang Migrante International sa mga grupong nanawagan na magbitiw sa puwesto si Aquino, hindi lamang dito sa Pilipinas kung pati sa hanay ng mga Pilipino sa buong daigdig.

“Kung kayang isakripisyo ni Aquino ang kanyang (mga tauhan tulad ng) SAF 44, kayang-kaya niya ring isakripisyo ang buhay ng migranteng Pilipino at pangkaraniwang mga mamamayang Pilipino,” sabi pa ni Pillas.

Lalahok umano ang Migrante International sa protesta sa Marso 8, Pandaigdigang Araw ng Kababaihan.