Kung hindi ako nagkakamali, ang makata ng bayan ng Chile—si Pablo Neruda–ang nagsabi ng ganitong alituntunin:  kung nais tumula ng pag-ibig, kailangang marunong tumula ukol sa rebolusyon; kung nais gumawa ng rebolusyonaryong tula, kailangang marunong tumula ng pag-ibig.

Matutuwa ang yumaong makata na namatay sa kamay ng fasistang militar at CIA na dito sa Pilipinas, sa patuloy na pag-igting ng makauring digmaan, sa patuloy na paghahanap ng politika ng pag-asa—ng wagas at dalisay na pag-ibig sa tumitinding karahasan ng at neoliberal na estado—ay sabayang nakakatula ng pag-ibig at pakikibaka ang Darna ng panulaang Filipino na ang libro ay matagumpay na nailunsad ngayong hapon.

Kung tutuusin, hindi hiwalay ang pag-ibig at pakikibaka.  Kailangang may pag-ibig para sa bayan para makibaka sa pagpapalaya nito.  Kailangang may pakikibaka ng pag-ibig bilang tuntunan ng higit pang pagyabong ng mismong pakikibaka at pag-ibig.  Kung walang makauring pag-ibig, walang tunay na pakikibaka.  Kung walang pakikibaka, walang tunay na pag-ibig.

Sa tulang, “Muli, Sa Tag-araw,” isinasaad ang pana-panahong pagtatagpo ng manaka-nakang pagdapo at ipuipo ng pag-ibig:  Bawat pagsinta’y tag-araw./ Pawisang noo, anong init/ Kahit ang sorbetes sa aking labi’y/ Anong lamig[….]/Muli at muli akong nagmamahal./ Pagkat bawat pagsinta’y/ biyaya ng tag-araw.

Hindi kalukringan ang umibig, o umasa sa pagdating at pagnatili ng pag-ibig.  Bahagi ito ng sikliko ng buhay at pakikibaka—na ang pag-ibig ay nakakapangyari sa pana-panahon.  Tulad ng pakikibaka, kahit planuhin at plantsahin sa pinakamasinop na paraan, pinag-iibayuhan para sa inaasam na resulta.

Sa tulang “Ang Paborito Mong Produkto,” tinatangi ang politika ng konsumerismong nagbubura sa paggawa, lalo na ang militanteng paggawa:

Ang kape sa iyong tasa,/ Ang gatas sa iyong kape,/ Ang tubig sa pagtimpla,/ Ay gawa ng manggagawa/ sa pabrika ng Nestle[….]/ Tandaan.  Kahit ang Alpo Dry Dog Food/

Para sa minamahal mong si Bantay/ Ay may dugo ng lider-manggagawang pinaslang./ Ay may dugo ng lider-manggagawang pinaslang.

Maalaala ang panlipunang realismo ng panitikan sa Latin Amerika.  Ang hiwaga ng kapital na kinakailangang lusawin ang paggawa sa produkto at unyonismo sa pagawaan ay integral sa lifestyle na ibinebenta sa pang-araw-araw, at sa araw-araw na pagtangkilik ng mga tao sa produkto ng kapitalistang binahiran ng literal at figuratibong dugo ng manggagawa.

Dito sa Bulaklak sa Tubig, ang pinakabagong koleksyon ng tula ni Joi Barrios,–organisadong guro, feminista, labor support organizer, at cultural worker—malikhain at kritikal na nagtatagpo ang mga tula ng pag-ibig, bulaklak at kilig sa isang banda, at mga tula ng pakikibaka para sa P125 dagdag pasahod o pilak na anibersaryo ng Kilusang Mayo Uno, laban sa politikal na pagpaslang at sindak, at para sa rebolusyon, sa kabilang banda.

Hindi nangingiming tumula si Joi para sa bayan at o namimilipit sa pagtula sa pag-ibig.  Bakit hindi, kung ito ang proyekto ng paglikha ng espasyo ng panitikan ng pakikisangkot labas sa chika ng liberal na feminismo na ang personal at politikal ay magkakasalikop.  Mahaba na ang pinagdaanan ni Joi sa sabayang larangan ng pag-ibig at pakikibaka.  At ang leksyon ng lahat ng ito ay sa paglalahad ng mas matalas na alituntunin:  ang pakikibaka ay pag-ibig at ang pag-ibig ay pakikibaka, na ang pakikibaka ay ang pagtataas ng kamulatan, pagpapakilos at pag-oorganisa ng pag-ibig para sa pagpapalaya ng bayan.

Naalaala ko si Joi sa isang SONA na nakatap shoes, kasama ang pinilit na pamangkin na saluhan siya sa kanyang aktibidad, may bitbit na flag at umaariba sa harap ng hanay ng riot police.  Naalaala ko si Joi na nahihibang kapag umiibig, at kahit nahihibang ay nakakadalo ng pulong at sumasama sa pagkilos.  Naalaala ko si Joi na nagpapadala ng bitamina at pagkaing niluto niya sa kanyang iniirog gaya ng pag-ibig sa kasama sa pamimigay ng ensaymada sa mga pagkilos.  Naalaala ko si Joi na nakakagawa ng tula para sa SONA at mga pagkilos sa gitna ng tambak na trabaho.

At inaalala ko si Joi ngayong hapon, nag-aalay ng libro ng tula para sa bayan.  Mabuhay ka Joi, at mabuhay ang sambayanang nakikibaka at umiibig.