Naalala ko ang tanong ng isang sosyalistang feminista sa klase niyang binubuo ng kababaihan: “Kayo ba, hindi ba kayo nababastos kapag sinisipulan kayo ng mga construction worker?” Ang punto niya, malaganap din ang machismo, ang seksismo – o ang tinatawag na “pyudal-patriyarkal” na kaisipan – sa mga inaaping uri. Tama naman. Pero may pagdadala rin sa punto niya na parang kalalakihan ang kalaban ng kababaihan.

Kaya nakakatuwang makita ang pagkilos ng Gabriela noong Marso 8, ika-100 Pandaigdigang Araw ng Kababaihan. Liban sa panawagan para sa Reproductive Health Bill at kontra sa pandarahas sa kababaihan, mga isyu na ng mga mamamayan ang pinatampok: ang kahirapan, kagutuman at pagkabusabos ng mga mamamayan – nang malinaw na nakaturol sa mga kontra-mamamayang hakbangin ng gobyernong Aquino.

Limitado kasi, halimbawa, kung mananawagan ang kababaihang manggagawa at magsasaka ng katulad lang na karapatang tinatamasa ng kalalakihang kauri nila. Una sa lahat, napakalimitado at ginigipit pa nga ang mga karapatan kahit ng kalalakihang mula sa mga inaaping uri. Sa halip na pagkakahati, mas pagkakaisa ng uri ang kailangan at mahalagang patampukin – laban sa kahirapan at sa lipunan at mga uri na ugat nito.

Pero malinaw rin talagang may mga isyung pangkababaihan, tulad nga ng karapatang pang-reproduksyon at pandarahas, tampok ang panggagahasa. Tumatagos ito sa lahat ng kababaihan anuman ang uri, bagamat kahit sa mga ito, mas matindi ang karanasan at masalimuot ang paglaban ng kababaihan mula sa mga inaaping uri. At kahit sa loob ng mga kilusang progresibo, kailangang mulat na isinusulong ang karapatan nila.

Naalala ko rin si Gayatri Spivak, feminista at dekonstruksyunistang intelektwal, na nagkwento tungkol sa reaksyon ng nanay niya sa isa niyang isinulat. Bagamat mahirap daw intindihin ang teksto, hindi ito nagreklamo. “Pero pagkatapos tinanong niya ako ng isang mahirap na tanong: ‘pero mahal, paano mo ito itutugma sa iyong komunismo?’ at syempre ang salita sa panig namin ng mundo ay hindi Marxismo kundi komunismo…”

Anekdota itong mas tungkol sa ugnayan ng gawaing intelektwal at pampulitikang paninindigan, pero may halina ang paggigiit ng paninindigang ipinagpapalagay na makaluma pero taimtim na tinatanganan kontra sa bago nga’y malabo naman ang tunguhing pampulitika. Lalo na’t ang iginigiit ay proyektong pampulitika at pangarap ng pandaigdigang pagkakapatiran at paglaya ng mga inaapi, ng kapwa babae at lalake.

12 Marso 2011

Salamat kina Ms at Js sa paunang pagbasa at pagkomento.