Lalong naging mahirap ngayong makapag-aral sa pangunahing state university sa bansa.

Napag-alaman ng mga kabataang estudyante ng militanteng organisasyong Anakbayan na may binagong proseso sa programang tuition and financial assistance ng Unibersidad ng Pilipinas (UP). Sa pagbabagong ito, mistulang tataas ang matrikula na binabayaran ng maraming estudyante sa UP.

Napag-alaman ng Anakbayan at Katipunan ng Sangguniang Mag-aaral sa UP (Kasama sa UP) ang naturang isang bagong iskema ng pagtaas ng matrikula sa UP matapos iulat sa kanila ng ilang estudyante na nag-enroll kamakailan.

Ayon sa mga ulat, ang pagtaas ng matrikula ay idinaan sa Socialized Tuition and Financial Assistance Program (STFAP) sa UP, ang programang inaaplayan ng mga estudyante para makuwalipika sa diskuwento sa matrikula at tulong-pinansiyal.

Inihahanay ng UP sa limang bracket (A, B, C, D at E) ang mga nag-aaplay na estudyante.

Bago ang mga pagbabago ngayong pasukan, itinuturing na default bracket ang Bracket B ng lahat ng mga estudyante sa STFAP. Itinakda na P1,000 kada yunit ang babayaran ng mga estudyante na pasok sa Bracket B. Samantala, iyung Bracket A (magbabayad ng P1,500 kada yunit) ay nakalaan para sa mga estudyanteng may “millionaire’s income” sang-ayon sa isinumiteng Income Tax Returns ng mga magulang ng naturang mga estudyante.

Ngunit sa bagong iskema ng STFAP, Bracket A – o P1,500 kada yunit – ang default bracket ng mga aplikanteng estudyante. Sa panayam sa Pinoy Weekly, sinabi ni Jaque Eroles ng Katipunan ng Sangguniang Mag-aaral sa UP (Kasama sa UP), na mistulang itinuturing ng UP na may “millionaire’s income” ang lahat ng estudyante sa UP. Kung palagay ng isang estudyante ay hindi  milyunaryo siya o ang mga magulang niya, kailangan niyang patunayan ito sa pamamagitan ng setipikasyon na Bracket B income talaga ang mga magulang niya. O kaya, mag-aplay siya sa STFAP.

At kung nag-aplay ang isang estudyante sa STFAP, at hindi niya napatunayang nangangailangan siya ng ayuda sa matrikula at tulong pinansiyal, madedeklara siyang pasok sa Bracket A. Magbabayad siya ng P1,500 kada yunit.

“Tututulan talaga ng mga estudyante ito. Maraming batayan para magprotesta,” sabi ni Eroles, na nagsabi ring naghahanda ang mga organisasyon at konseho sa UP na magprotesta kung sakaling hindi iatras ng administrasyon ng UP ang nasabing iskema.

“Sa gitna ng dumaraming bilang ng mga nakakapasa sa entrance exam sa UP na hindi nakakaya ang matrikula (rito), pinalalala lamang nitong pinakahuling debelopment ang sitwasyon,” sabi ni Vencer Crisostomo, pambansang tagapangulo ng Anakbayan.

Nangakong walang taas-matrikula

Sa isang diyalogo noong Mayo 13 na isinagawa ni UP President Alfredo Pascual sa mga miyembro ng midya kabilang ang Pinoy Weekly, diretsong sinabi ni Pascual na hindi magkakaroon ng pagtaas ng matrikula sa UP hangga’t presidente siya nito.

Sinabi rin ni Pascual na patuloy niyang susuportahan ang paghangad ng pamantasan ng sapat na badyet para sa operasyong ito. Pero sisikapin umano ng kanyang administrasyon na makakuha ang UP ng karagdagang income labas sa badyet nito mula sa gobyerno. Makukuha raw ito sa pamamagitan ng iba’t ibang iskema para makatipid sa gastos, tulad ng pagtitipid sa kuryente.

Sa naturang diyalogo, sinabi rin ni Pascual na nakatakdang pasadahan ng kanyang administrasyon ang STFAP, para maging mas episyente ito sa pagtukoy sa mga estudyanteng talagang nangangailangan ng tulong pinansiyal.

Sinabi rin ni Eroles, na isang dating rehente ng mga mag-aaral sa UP, na ganito rin ang sinabi ng UP President sa kanilang mga estudyante nang makipagdiyalogo si Pascual sa kanila noong nakaraang buwan.

“Walang indikasyon (mula kay Pascual) na magtataas ng matrikula,” sabi ni Eroles. “Pero nakita na naming may mga pinaplano siyang pagbabago sa STFAP.”

Nang isinusulat ang artikulong ito, may kumakalat na di-kumpirmadong balita na nais na ng administrasyon ng UP na iatras ang planong pagbabago ng iskema ng STFAP at mistulang pagtaas ng matrikula, ani Eroles.

“Pero ang problema, may mga nakapag-enroll na,” aniya.

Sa kasalukuyan, sinisikap din ng Pinoy Weekly na kunin ang panig ng administrasyon ng UP. Sa pagkakasulat ng artikulang ito, hindi pa naglalabas ng opisyal na reaksiyon ang administrasyon hinggil dito.

Patagong taas-matrikula?

Matagal nang itinuturing ng mga estudyante na “smokescreen for tuition increase” ang STFAP, ayon kay Crisostomo.

Tuwing bumababa ang bracket ng estudyanteng nag-aaplay para sa STFAP, tumataas ang matrikulang binabayaran niya. Sa madaling salita, may pagtaas ng matrikula, sa punto-de-bista ng estudyanteng ito.

Samantala, sa pag-aaral ng Anakbayan, Kasama sa UP at iba pang organisasyon ng kabataan sa UP, napag-alamang tuwing nagkakaroon ng rebracketting ang STFAP ay nagkakaroon din ng pagtaas ng matrikula sa naturang pamantasan.

Paliwanag ni Crisostomo, nang unang ipinatupad ang STFAP noong 1989, tumaas ang matrikula sa UP Diliman mula P40 patungong P200 kada yunit. Nang magkaroon ng unang rebracketting sa STFAP noong 1992, tumaas ang matrikula mula P200 patungong P300 kada yunit. At nang nagkaroon muli ng rebracketting noong 2007, muling tumaas ang matrikula mula P300 patungong P1,000 kada yunit.

UPDATE (13 Hunyo 2011): Tumugon si UP President Pascual sa artikulong ito ng Pinoy Weekly Online. Basahin nang buo rito ang naturang tugon.