Demolisyon sa Floodway
Iginawad na sa kanila pero binabawi pa. Lumalaban ang mga residente ng Floodway sa Pasig. Hinarapan sila ng pandarahas ng gobyerno.
Hindi na lang disente at abot-kayang pabahay ang inaasam ng mga-Brgy. Sta. Lucia sa Floodway ng Pasig City. Laban din ito para sa pagtatanggol ng kanilang karapatang pantao lalo na ng kabataan.
Para sa kanila, pinakita ng marahas na tangkang demolisyon ng kapulisan ng Pasig City kung papaano ipinagkakait sa kanila ang ganitong mga karapatan. Sa naturang demolisyon, inaresto ng pulis ang 41 residente at ilang miyembro ng Balikwas Kadamay, kabilang ang 10 menor-de-edad.
Ang kasalanan lang nila: Manawagan para sa kanilang karapatan sa maayos at abot-kamay na pabahay.
Nakipagdiyalogo
Ayon sa mga residente, mapayapa naman ang paggiit nila ng kanilang mga karapatan.
Ginawa nila ang lahat ng legal na paraan para ihapag ang mga hinaing. “Bago pa lang kami magtayo ng barikada, nagpunta na kami kay Mayor (Robert Eusebio ng Pasig) para makipagdiyalogo. Pero pulis ang ipinadala nila sa amin. Pagbalik namin, may mga pulis na sa lugar namin,” ani Maan (di-tunay na ngalan), mahigit 15 taon nang naninirahan sa Floodway.
May matibay na batayan ang kanilang paggiit. Taong 1994, dahil sa paggiit ng mga mamamayang nakatira malapit sa hilaga at silangang bahagi ng Manggahan Floodway (na umaabot mula Rizal hanggang Pasig), naglabas si Pang. Fidel Ramos ng Presidential Proclamation No. 458.
Dito, iniutos ni Ramos ang paglipat ng mga lupain sa Floodway sa pangangasiwa ng National Housing Authority (NHA) para tayuan ng socialized housing para sa mga residente na tulad ng mga nasa Brgy. Sta. Lucia.
Pero taong 2009, nabalitaan nilang babawiin daw ng gobyerno ang lugar. Nag-utos si dating Pang. Gloria Macapagal-Arroyo na gagamitin daw ang lugar para sa “para sa komersiyo.”
Matapos mailabas ang proklamasyong ito, palagi na silang nakakatanggap ng “notice for demolition.” Minsan, nakakatanggap sila nito sa pamamagitan ng sulat. Minsan naman, sa pamamagitan ng tarpaulin na itinatayo sa kanila mismong paligid.
Itataboy sa malayo
Di lubos-maiisip ng mga residente ng Floodway na 40 taon nilang paniniraha’y mauuwi lang sila sa relokasyong malayo sa hanapbuhay.
“Ayaw naming tumira sa sa relokasyon inaalok nila. Sa Laguna pa iyon at narito ang trabaho ng amin. ‘Yung isa namang inaalok nila kahit na mismong gumawa’y sinabi na h’wag kaming titira doon. Isang lindol lang wala na ‘yon,” ani Aling Josie (di-totoong ngalan), 17 taon nang naninirahan sa Floodway.
Isa sa dahilan ng lokal na gobyerno ng Pasig na ang lugar na ito’y kabilang sa “danger zones” dahil malapit sa ilog. Pero pinabulaanan ito ng mga residente. Anila, ilang bagyo na ang dumaan sa lugar—kabilang ang bagyong Ondoy at ilang habagat—pero ni isa’y walang napabalitang namatay o nalagay sa peligro.
Ang lugar pa umano nila ang nagkanlong sa mga residenteng naapektuhan ng mga bagyong dumaan. “Dinadahilan lang nila ang mga danger zone na iyan. Kung bumaha man sa amin, hanggang talampakan lang,” ani Aling Josie.
Kalayaan at pabahay
Bukod sa 29 naaresto sa mismong pinangyarihan ng kilos-protesta, agad tumaas ang bilang ng mga naaresto sa 41 matapos magsagawa ng “hot pursuit” ang kapulisan sa kalaliman ng gabi.
Kasama sa mga naaresto ang asawa ni Arlene Romero, isang labandera, na si Mang Lito. Si Mang Lito ay ama at ang pangunahing bumubuhay kanyang asawa at limang anak. Pero pansamantalang natigil ang paghahanapbuhay ni Mang Lito sa kanyang pamilya.
“Hindi na nga muna pumapasok ang mga anak ko kasi walang pampagkain at pambaon ang mga anak ko. Hirap na hirap na ako,” ani Aling Arlene.
Bukod pa sa problema sa anak, ay problema din ni Aling Arlene ang araw-araw na pampagkain at pambayad na P50 sa mga kasama sa piitan ng kanyang asawa dahil na rin sa umiiral na sistemang “takal” sa loob ng Pasig City Jail.
Ilan lang ang pamilya ni Mang Lito at Aling Arlene sa mga pamilyang may kaanak na inaresto. Isa lang din sila sa mga pamilyang naghahangad ng tirahan, pero sakit sa katawan at kalooban ang natamo.
Pinaghahanda ng P14,000 ang pamilya ni Aling Arlene upang mapiyansahan ang asawa. Ganito rin ang halagang hingi sa mga naaresto. Sampu sa 41 naaresto’y nasa edad 12 hanggang 17. Anim sa mga ito, nahuli sa mismong kilos-protesta, habang apat ang nahuli rin sa isinagawang “hot pursuit” ng pulisya.
Ang kabataang ito’y dinala sa women’s desk ng Pasig City Jail at kalauna’y dinala sa Pasig Youth Homes o Bahay Aruga na katabi lamang ng nasabing kulungan.
Bilanggong kabataan
Salungat sa pangalang Bahay Aruga, ang 10 kabataan na dinala doo’y tila hindi aruga ang nararanasan mula sa mga humahawak sa kanila. Isa sa kabataa’y nagsabi sa abogadong si Kathy Panguban na ang pinilipit ng isang pulis ang kanyang braso.
Ayon kay National Anti-Poverty Commission Sec. Liza Maza, na rumesponde sa demolisyon (pero di pinapasok sa Bahay Aruga, sa utos ni Eusebio), may dalawang streetsweeper ang nakausap siya. Sabi ng mga ito, nagwawalis sila sa tabi ng Bahay Aruga nang tawagin sila ng dalawang batang lalaki na may edad na 11 hanggang 12. “Ate, tulungan n’yo kami. Alisin niyo po kami dito,” sabi umano ng dalawang bata.
Naunang rumesponde si Social Welfare and Employement Usec. Malou Turalde. Pero hindi siya pinasok, kasama si Gabriela Rep. Arlene Brosas. Ganudin ang sinapit nina Maza at Kabataan Rep. Sarah Elago. Sa kabila ng pagpupumilit nila, hindi rin sila pinapasok sa Bahay Aruga sa utos ni Eusebio. Pinuntahan nila ang tanggapan ni Eusebio pero hindi sila hinarap nito.
Maging sa mismong mga magulang, ikunukubli ang mga bata. Dahil dito, naghanda si Panguban na magsampa ng petisyon para sa writ of habeas corpus kontra sa Bahay Aruga at lokal na gobyerno ng Pasig.
Sa pagkakasulat ng aritkulong ito, hindi pa rin napapalaya ang 41 na residente ng Sta. Lucia, pati ang walo sa 10 menor-de-edad. Hindi pa rin napapakita sa mga magulang nila ang naturang mga bata.
Sa kabila nito, desidido ang 1,000 pamilyang residente ng Sta. Lucia na ipaglaban ang kanilang mga bahay at karapatan.
