Editoryal

Coronavela


Hindi mabuti ang layunin ng administrasyong Aquino sa pagtutulak ng impeachment at hindi rin puro masama ang ginawa ni Corona sa paglaban dito

Impeachment trial ni Chief Justice Renato Corona: Kailangang maging kritikal na suriin ng mga mamamayan. (Edward Ganal/Senate Pool)
Tunay na pakay ng administrasyong Aquino sa impeachment trial ni Chief Justice Renato Corona: Kailangang kritikal na suriin. (Edward Ganal/Senate Pool)

Boboto na ang mga senador ng kanilang hatol sa kasong impeachment laban kay Chief Justice Renato Corona. Kailangang maging mapagmatyag at mapanuri ang sambayanan, taliwas sa kuwento ng dominanteng midya na simpleng labanan ito ng Mabuti bersus Masama. Hindi mabuti ang layunin ng administrasyong Aquino sa pagtutulak ng impeachment at hindi rin puro masama ang ginawa ni Corona sa paglaban dito.

Noong una, malawak ang suporta sa pag-impeach kay Corona. Tampok na dahilan ang papel niya sa tangkang pagtakas sa bansa – at sa pananagutan sa mga krimen – ni dating Pang. Gloria Macapagal-Arroyo noong Nobyembre. Nabalikan pa ng tanaw ang pagbasura ng Korte Suprema sa Truth Commission na itinayo umano para imbestigahan ang mga krimen ni Arroyo. Gayundin ang maanomalyang pagkakatalaga niya sa puwesto. Malinaw sa lahat: Kasapakat siya ni Arroyo, malaking hadlang sa pagpapanagot dito.

Pero sa takbo ng impeachment, napaliit ang asunto sa kanya kaugnay ng tangkang pagtakas ni Arroyo. Napokus ang lahat sa kanyang Statement of Assets, Liabilities and Net Worth o SALN, partikular sa hindi niya pagdedeklara ng kanyang dollar account deposits. Dito, nakapagbuo ng depensa si Corona: Mas maliit ang kanyang deposito kumpara sa akusasyon ng gobyerno. May batayang legal ang kanyang ginawa. May galit sa kanya ang Ombudsman kaya tumestigo laban sa kanya.

Sa simula ng impeachment, lantad ang kapalpakan ng prosekusyon at kahinaan ng kaso nito. Marami ang sumisi sa pag-aapura ng rehimen na isampa ang kasong impeachment, sa gitna ng usap-usapang may pagsuhol at pagbabanta na ginawa sa mga kongresista. Pero lahat ng kapalpakan ng prosekusyon, pinunuan ng malakas na propaganda ng rehimen gamit ang dominanteng masmidyang kakampi nito. Kung mahatulan mang maysala si Corona, malaking dahilan ang galaw ng gobyerno, pati na rin ng masmidya.

Ang malinaw sa tinakbo ng impeachment: Hindi umabante ang pagpaparusa kay Arroyo. Sa halip na ikulong, pinahintulutan ang hospital arrest. Pati ang pagdalaw sa namatay na bayaw, bagay na hindi karaniwan sa mga may kasong kriminal. Hindi umabante ang kasong isinampa sa kanya para hindi siya makaalis ng bansa noong Nobyembre. Hindi nagsampa si Ombudsman Conchita Carpio-Morales, na itinalaga ni Aquino, ng kasong pandarambong laban kay Arroyo. Ang nakasampa na, ginawa pa niyang simpleng graft.

Matatandaang lumipas pa ang mahigit 500 araw matapos maging pangulo ni Aquino bago niya nasampahan ng kaso si Arroyo. Sa kabila iyan ng matamis na pangako niya ng  “pagbabago.” Mahina pa ang kasong isinampa: ang pagsabotahe sa eleksiyong 2007, hindi sa kontrobersiyal na eleksiyong 2004. Napuwersa lang ang administrasyong Aquino na magsampa nito para pigilan si Arroyo na umalis ng bansa – hindi para parusahan si Arroyo kundi iwasan ang pagsambulat ng galit ng sambayanan kapag nakatakas ang dating pangulo.

Sa mga aksiyon ng administrasyong Aquino, malinaw na hindi ito seryoso sa pagpapanagot kay Arroyo. Hindi pa ito nagsasampa ng malalaking kaso ng pandarambong at paglabag sa karapatang pantao, na siyang mga tatak ng rehimeng Arroyo. Hindi rin nito naipapanagot ang maraming opisyal ng pamahalaan na nakinabang sa nakaraang rehimen at nagpatupad ng brutal nitong mga polisiya. Katunayan, nagawa pa nitong yakagin sa sariling Partido Liberal ang dating mga kaalyado ni Arroyo. Mayroon ding nakabalik sa matataas na posisyon sa administrasyon. At siyempre, nariyan pa rin, at nabigyan pa ng promosyon, ang matataas na opisyal sa militar na salarin sa malaganap na abuso sa karapatang pantao noon at ngayon.

Sa pagpapatalsik kay Corona, sigurado ito: Makokontrol din ni Aquino ang lahat ng sangay ng pamahalaan, kasama ang hudikatura. Hindi maitatanggi ang panganib na dala ng senaryong ito. Sa pagpapatalsik kay Corona, epektibong nasa kontrol na ng pangkatin ni Aquino ang lahat ng sangay ng gobyerno. Malaki ang tsansang mabaliktad ang desisyon ng Korte Suprema na nag-uutos ng pamamahagi ng lupain ng Hacienda Luisita sa mga magbubukid. Mapanganib ang rehimeng kontrolado ang ehekutibo, lehislatura at hudikatura, di lamang dahil walang checks-and-balances, kundi dahil mas magkakaroon ang rehimen ng kumpiyansang bumigwas sa itinuturing nitong mga kaaway. Kung nagawa nitong ibuhos ang buong makinarya ng pamahalaan kontra kay Corona, mas lalong kayang gawin ito ng rehimen kontra sa militanteng oposisyon.

Sa nagdaang impeachment trial, nakita na ang pagiging brusko at barumbado ng gobyerno. Bukod sa mga akusasyon ng panunuhol at pagbabanta sa Kongreso, may akusasyon din ng panunuhol sa Senado. Labag sa batas nitong pinalabas ang mga dokumento laban kay Corona mula sa Anti-Money Laundering Council (AMLC) kahit walang court order. Sa kabilang banda, lantad nitong sinabing mabagal na maipapatupad ang desisyon ng Korte Suprema kaugnay ng Hacienda Luisita.

Resulta ng desperasyon ang paggamit ng rehimen sa mga dokumento mula sa AMLC. Bago lumabas ang mga ito, nagmukha nang palpak at namimingwit lang ng ebidensiya ang prosekusyon. Dahil dito, hindi malakas ang pagkondena sa Temporary Restraining Order na nauna nang inilabas ng Korte Suprema sa pagbubukas ng dollar account ni Corona. Pero dahil pursigido ang rehimen na tanggalin si Corona sa puwesto, itinulak nito ang paglabas ng mga dokumento mula sa AMLC, at sinikap pagbitawin si Corona.

Sa paglaban niya sa rehimeng Aquino, dulot tiyak ng desperasyon, nilabanan din ni Corona ang naghaharing sistema. Sa pamumuno niya, inilabas ng Korte Suprema ang makasaysayang desisyong ipamahagi ang lupa ng Luisita sa magbubukid – na hamon din sa mga panginoong maylupa. Hinamon niya ang 188 kongresista at si Sen. Franklin Drilon na isiwalat ang kanilang bank accounts at dokumento sa pinansiya.

Nang tumanggi sila, ipinakita niya ang pagiging ipokrito nila sa kusang paglalantad ng kanya. Noong Biyernes, Mayo 25, pumayag si Corona na pumirma ng waiver sa pagsiwalat ng laman ng kanyang bank accounts, nang walang kondisyon. Kung seryoso sana ang prosekusyon at administrasyong Aquino na makita ang katotohanan, malugod sana nitong tinanggap ang paanyayang silipin ang dollar accounts ng Punong Mahistrado. Kaso hindi: Tiniyak ng prosekusyon at ng mga senador na hindi mayayanig ang sistema. Kung papayag silang silipin ang bank accounts ni Corona, hindi malayong mahikayat ang publikong ipresyur din ang iba pang pulitiko tulad nila na buksan din ang bank accounts nila. Hindi pakay ng administrasyon ang pagyanig sa bulok na sistema. Pakay nilang ipreserba ang sistema kung kaya pinupuruhan lang si Corona.

Totoong kailangang managot sa sambayanan ang mga nagkasala rito. Kasama na sa dapat mapanagot si Corona, kung mapapatunayan ngang nangulimbat siya mula sa kabang-yaman ng bayan, o nagsubi ng di-maipaliwanag na kayamanan. Nangangarap ang mga mamamayan ng isang gobyernong — at hudikaturang — tunay na naglilingkod sa bayan. Ngunit malinaw sa itinakbo ng impeachment trial na hindi pagsugpo sa sistematiko at malawakang korupsiyon ang pakay ng administrasyon sa pagtugis kay Corona. Ni hindi nga nito pinananagot si Corona sa alegasyong tinulungan nito si Arroyo na muntik nang makatakas.

Pinagkaabalahan ng administrasyong Aquino ang impeachment habang kibit-balikat ito sa batayang mga kahilingan ng mga mamamayan, mula sa pagkontrol sa walang habas na taas-presyo ng langis at batayang mga bilihin, pagtigil sa mararahas na mga demolisyon sa mga maralita, hanggang sa panawagang dagdag-sahod ng mga manggagawa at kawani ng gobyerno. Ipinagpatuloy nito ang programang kontra-insurhensiya na Oplan Bayanihan na target ang mga lumalaban sa rehimeng ito at kahit mga sibilyan. Nagpapatuloy ang impunity o kawalang-pananagutan sa mga paglabag sa karapatang pantao at abuso, mula sa extra-judicial killings at pagdukot, hanggang sa karahasan sa kababaihan at bata.

Malinaw na di-hamak na mas may maraming dapat sagutin ang administrasyong ito, at si Aquino mismo, sa mga mamamayan. Kung nais nating pagpanagutin ang tiwaling mga nasa poder, pagpanagutin natin, hindi lamang ang mga tulad ni Corona — na sa desperasyon ay kumilos din para labanan ang rehimeng Aquino — kundi maging ang mga nakikinabang, nangungulimbat at nagpapakasasa sa kasalukuyang administrasyon.

Kailangang maging mapagbantay at mapanuri ang sambayanan. Gusto nating mapanagot ang mga maysala sa bayan. Pero kasabay nito, dapat pagbantayan ang mga panganib kapag natanggal na si Corona.