Isa, ang napatay sa pamamaril ng mga elemento ng Southern Police District (sa ilalim ni Senior Supt. Billy Beltran) sa mga mamamayan ng Silverio Compound sa Sucat, Paranaque City kahapon, Abril 23. Pero marami ang sugatang may tama ng bala, ang iba sa kanila nasa peligro pa ang buhay nang sinusulat ito.

Nakakagulat at nakakagalit ito. Pero hindi na tayo dapat magtaka. Walang maaaring magbigay-katwiran sa pamamaril sa mga residenteng bato (kahit pa sabihin na nating bote na rin) lamang ang armas para ipagtanggol ang kanilang mga bahay. Lalupa’t may negosasyon na nagaganap nang sumiklab ang pamamaril. Lalupa’t may matibay na katwiran ang mga mamamayan: May karapatan silang manatili sa kanilang mga tahanan. Walang meyor o korporasyon na tatanggal sa kanilang karapatang mamuhay nang mapayapa sa bayang ito.

Nagpunta ang mga lider-militante sa lugar ng masaker, ilang oras matapos maganap ang mga pamamaril. Basyo ng mga bala ng ripleng M16 ang kanilang nakuha. Naalala natin ang kuwento ng mga residente ng Brgy. Corazon de Jesus sa San Juan, ang komunidad na ginamitan din ng matinding pandarahas para mademolis ang kabahayan: “Papaano kami makakabili ng baril kung pagkain nga, hirap na kaming makabili.”

Simpleng internet research ang isinagawa namin: Magkano ba ang M16 sa Pilipinas? Sa isang online na bentahan, magmula P58,000 hanggang daan-daanlibo (depende sa bersiyon ng baril) madaling mabibili ito. Sabihin na nating maaaring nag-surf sa Internet ang isang maralitang residente ng Silverio at nakita niya ang mga nagbebenta ng M16. Maaaring nangutang siya sa mga kamag-anak, nagsangla ng telebisyon, appliances, alahas, para makabuo ng mga P60,000. Saka siya bumili. Kailangan pa itong iparehistro kaya may dagdag gastos pa. Posible kaya? Mayroon kayang residente ng Silverio na nakabili o nakakuha ng M16 bilang paghahanda sa magaganap na demolisyon sa kanilang bahay? Alam na natin ang sagot.

Sino nga lang ang maaaring magkaroon ng M16? Puwedeng mga rebelde, sagot ng mga pulis at ni Meyor Jun Bernabe. “Infiltrated” daw ang hanay ng mga residente. Pero babad ang midya noong araw na iyon para ikober ang demolisyon: Wala silang kuha man lang ng kahit isang infiltrator na naka-M16 o may dalang baril. Sasabihin ng mga pulis na maaaring nakatago sa mga bahay–sniper ba. Pero sa sintido tinamaan si Arnel Tolentino, 21 anyos. Ganoon kagaling ang mga rebelde?

Ang nakuhanan ng midya: Mga miyembro ng Special Weapons and Tactics (SWAT) na yunit ng Philippine National Police na namamaril matapos ang pamamato ng mga residente. Hindi warning shots na ibinabaril sa ere o sa itaas: Nakaumang sa mga residenteng namamato. Di hamak na mas malapit sila sa mga residenteng namamato, kumpara sa mga bahay na maaaring pinagtaguan ng mga “inflitrator” kuno.

At mahusay sa pamamaril at pag-asinta ang mga SWAT na ito: Tandaang sapul nila sa sintido rin ang hostage-taker na si Rolando Mendoza (na pulis din!) sa madugong ending ng hostage-taking sa Quirino Grandstand noong Agosto 2010 (‘Yun nga lang, pati ang maraming hostages, patay din.). Matapos ang madugong insidenteng ito, iniulat pa sa midya na nagsagawa ng retraining ang buong SWAT ng PNP.

Kabilang sa pinakamahuhusay na miyembro ng SWAT ang Special Action Force ng PNP, na regular na sinasanay ng iba’t ibang dayuhang eksperto, pero pangunahin ang Federal Bureau of Investigation (FBI) at ang US Armed Forces. Sinanay sila sa urban warfare, kabilang na ang pakikipaglaban sa crisis situations na katulad ng naganap sa Silverio Compound. Armado sila ng modified o updated na bersiyon ng M16 at iba pang moderno at matataas na kalibre ng baril. (May maikling amateur video sa YouTube ang isang Amerikanong opisyal hinggil sa pagsasanay sa SWAT Team sa Pilipinas.)

Hindi lamang usapin ito ng command responsibility. May direktang pananagutan ang administrasyong Aquino sa paggamit ng dahas sa mga sibilyang tumututol sa demolisyon. Kinalinga ng administrasyong ito ang patuloy na pagsasanay at pag-aarmas sa malulupit at brutal na mga yunit ng militar at pulisya na may masasamang rekord ng paglabag sa karapatang pantao.

Kasalukuyang nagaganap ang ehersisyong militar na Balikatan, hindi lang sa Palawan, kundi sa iba’t ibang bahagi ng bansa: Malinaw na abala ang mga kalahok dito sa pagpapahasa sa kasanayan nila sa paglaban sa mga itinuturing nitong kaaway ng estado. Samantala, kahit nakasuhan na, ni hindi nito maaresto ang isa sa pinakabrutal na tagapaglabag sa karapatang pantao, si Heneral Jovito Palparan Jr. Pana-panahong kalahok ang mga SWAT at SAF units sa mga operasyong kontra-insurhensiya, na mas madalas kaysa hindi na dumudulo sa mga abuso sa mga sibilyan. Kahit ang mga pulis na may pananagutan sa palpak na resolusyon sa hostage-taking sa Quirino Grandstand, hindi naparusahan.

Masdan ang mga bidyo at larawan ng miyembro ng SWAT na nag-aasinta ng mga sibilyan sa Silverio Compound: Wala siyang takot, alam niyang hindi siya pagpapanagutin. Sa ilalim ng administrasyong Aquino, standard operating procedure na lamang ang pamamaril sa mga sibilyan.