Niraratsada ngayon ang panukalang batas na magpapahaba pa lalo sa pagpapatupad ng Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP). Dalawang taon muli ang gustong iekstend ng mga kongresista sa pagpapatupad nito. Eksakto ito sa pagtatapos ng panunungkulan ni Pangulong Aquino – ang kaanak ng angkang Cojuangco-Aquino na nagmamay-ari sa pinaka-kontrobersiyal na asyenda, ang Hacienda Luisita.

Kamakailan, sa botong 7-1, ipinasa na sa committee level ang House Bill 4296, na muling ekstensiyon ng CARP. Nais daw kasing tapusin ng Department of Agrarian Reform (DAR) ang pamamahagi ng lupa sa mga magsasaka. Mayroon pa raw na di naipapamahaging lupa na mahigit 700,000. Gayundin, may 260,000 pang ektarya na hindi pa nasaklaw ng notice of coverage.

May kahalintulad din na bersiyon sa Senado, ang Senate Bill 2188, na nasa committee level pa.

‘Ano’ng mapapala?”

Sa pagtatapos ng implementasyon ng Carper (CARP extension with reforms) nitong Hunyo 30, minamadali ang pagpasa sa muling ekstensiyon ng naturang programa para sa “repormang agraryo”.

“Minadali nila ang pagpasa sa komite para makaabot sa plenaryo bago magsara ulit ang sesyon ng kongreso,” sabi ni Hicap. Pinangunahan daw ni Tarlac Rep. Noel Villanueva ang pagpasa ng HB 4296 para lubusin daw ang pamamahagi ng lupa ng administrasyong Aquino.

“Ano’ng mapapala ng mga magsasaka sa mga notice of coverage ng DAR? Hindi garantiya na kapag nailagay sa notice of coverage ang lupa, pagmamay-ari ng mga magsasaka ito,” sabi ni Antonio Flores, pangkalahatang kalihim ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP), sa panayam ng Pinoy Weekly.

Karamihan nga daw sa mga nabigyan ng Certificate of Land Ownership Award (CLOA) at Certificate of Land Titles (CLT) binabawi dahil hindi mabayaran ang amortisasyon bukod pa daw sa panlilinlang ng mga panginoong maylupa tulad ng nagaganap sa Hacienda Luisita.

At habang niraratsada ang pagpasa sa Kongreso ng ekstensiyon, minamadali din ang pangangamkam o rekonsentrasyon ng lupa sa mga panginoong maylupa at mga korporasyon. Laganap din umano ang ulat ng pagmamaltrato sa mga magsasaka, at pagsampa ng gawa-gawang mga kaso sa mga lumalaban. May mga ulat din ng pagpaslang.

Sabi ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas na ang pagpasa ng HB 4296 sa komite ng Kamara ay katumbas na rin nang pagpapahaba sa paghihingalong nararanasan ng mga magsasaka.

“Sa loob ng 26 na taon, ginamit ng malalaking panginoong maylupa, higanteng kompanya ng real estate at lokal at dayuhang mga korporasyong agribusiness ang CARP sa maraming kaso ng exemption at exclusion, kumbersiyon at pangangamkam ng mga lupa sa kanayunan,” sabi ni Flores.

Giit ni Flores, bogus o peke ang CARP.

Kontra-magsasaka

Sa loob ng mahigit 40 taon, simula sa Presidential Decree 72 ni dating pangulong Ferdinand Marcos hanggang maging “centerpiece program” ni Corazon Aquino ang CARP noong 1988, hindi umano natinag ang monopolyo sa lupa ng malalaking panginoong maylupa.

Ipinagmamalaki ngayon ng DAR na naipamahagi na nito ang 4,597,445 ektarya at ang Department of Environment and Natural Resources naman ay nakapagpamahigi ng 3,755,357 ektarya ng lupang publiko sa mahigit 5 milyong benepisyaryo.

Pero giit ng mga grupo ng magsasaka, walang signipikanteng pagbabago sa hanay nila. Walang lupa ang karamihan at lubog pa rin ang mayorya sa kahirapan.

Ayon sa KMP, lumala ang kawalan ng lupa at mas masahol ang pangangamkam ng lupa, hindi lamang ng tradisyunal na mga panginoong maylupa, kundi ng mga kompanyang agribusiness tulad ng malalaking plantasyon ng pinya, saging at palm oil sa Mindanao, at ekspansiyon ng taniman ng asukal sa Negros at iba pang lugar.

“Kalakhan ng ipinamahagi ay mga public land, hindi naman ginalaw ang mga asyenda at mga plantasyon,” paliwanag ni Anakpawis Rep. Fernando Hicap.

Sinabi pa ng lider-pesante na mambabatas na isinampa ang panukalang batas sa CARP extension noon lamang Abril 10. Nakakagulat umanong agarang ipinasa ito sa unang pagbasa lamang sa komite.

“Ni-railroad ang pagpasa nito, kasama sa pursigidong ipasa ito si Rep. Noel Villanueva at pitong iba pa kongresista (tulad ni) Kaka Bag-ao ng Akbayan,” ani Hicap.

Ayon sa KMP, pinapaasa na lamang ng gobyerno ang mga magsasaka na magkakaroon pa sila ng lupa. Dagdag pa nila, niraratsada ng mga mambabatas na pabor sa CARP na ipasa ang ekstensiyon dahil malaki ang pakinabang ng mga ito.

Inihalimbawa nila si Villanueva na isang arriendador sa Hacienda Luisita. Mayroong mahigit 1,000 ektarya ito at nababalitaang ginagamit umano ang pamangking lalaki bilang dummy arriendador.

“Sa kasalukuyan, ang halaga ng arriendo sa Hacienda Luisita ay hindi bababa sa P5,000 kada ektarya kada taon mula sa P10,000 kada ektarya bago maipaloob sa CARP,” sabi ni Flores.

Sa ilalim ng sistemang arriendo, maaring upahan ng lokal na mga opisyal ng gobyerno o dating mga manedyer at superbisor ng Hacienda Luisita Inc. ang lupa ng mga magsasaka.

“Ginamit ang sistemang arriendo ng pamilyang Cojuangco at mga kasabwat nila bilang maniobra noong 2005 para panatilihin ang produksiyon ng asukal at ang kontrol nila sa lupa. Lumaganap ito matapos ang depektibo at mapanghating tambiolo land reform ng Dar,” ani Flores.

Itinuturo rin si Virginia Torres na dating hepe ng Land Transportation Office sa mga arriendador sa Hacienda Luisita. Aabot o mahigit pa sa “dalawang daan ektarya ang lupang pinamamahalaan niya,” ayon sa KMP.

Sinabi pa ng grupo na hindi lamang ang karanasan ng mga magsasaka ng Hacienda Luisita napatunayan ang pagiging kontra-magsasaka ng CARP at Carper.

Nakikita rin ito sa Negros, na balwarte ng tradisyunal na malalaking panginoong maylupa tulad ni Eduardo “Danding” Cojuangco Jr. Libu-libong ektarya ng lupain ang nananatili sa kontrol ng mga asendero dahil sa mga iskema ng CARP na corporative scheme at stock-distribution option.

Aabot na sa 60% ang pagbawi o rekonsentrasyon ng lupain mula sa mga tinatawag na benepisyaryo ng CARP, ayon sa KMP. Kung kaya’t hindi raw garantiya na ipamamahagi ang lupa kapag nasaklaw ng notice of coverage, tulad sa Hacienda Ilimnan at Arloc sa Murcia, Negros Occidental.

“Lalo na at ang lokal na pamahalaan ng Negros Occidental ang kasabwat ng dambuhalang mga kompanyang multinasyunal gaya ng Dole (Philippines) sa pangangamkam ng lupa mula sa mga magbubukid,” sabi ni Flores.

Bukod sa Negros, hindi pa rin inaaksiyunan ng DAR ang sigalot sa Hacienda Dolores. Aabot sa 2,000 ektarya sa Porac, Pampanga ang sinasabing kinakamkam ng Leonardo-Lachenal-Leonio Holdings, Inc. (LLLHI) at FL Property Management Corp. (FL) na parehong may kaugnayan sa Ayala Land Inc.

Planong gawing Alviera eco-residential park ang 1,125 ektarya ng asyenda para sa mga imprastrakturang residensiyal, komersiyal, panturismo at industriyal ang nasabing lugar.

Sabi ng Alyansa ng mga Magbubukid sa Gitnang Luzon (AMGL), pumasok ang mga kompanyang LLLHI at FL gamit ang exemption and conversion orders mula sa DAR. Dagdag pa ng grupo, na nakapaloob sa programang Public-Private Partnership ng administrasyong Aquino ang nasabing proyekto na pabor sa kompanya ng mga Ayala na nagbigay ng pondo sa kanyang kampanya noong eleksiyon.

Iba pa ang kaso ng Hacienda Looc sa Nasugbu, Batangas na kinakamkam naman ni Henry Sy. Mahigit 1,000 ektarya ng lupain ang planong gawing lugar panturismo ng Manila South Coast Development Corporation at Fil-Estate Lands.

Ayon sa Anakpawis, napailalim na sa iba’t ibang programa sa reporma sa lupa ang asyenda. Pinakahuli ay noong 1990 nang ibigay ng DAR ang kolektibong CLOA at emancipation patent sa mga magsasaka sa ilalim ng CARP. Sa kabuuan, nakapamahagi ang DAR ng 25 CLOA na sumasaklaw sa 3,981 ektarya.

Pero makalipas ang ilang taon, kinansela ng DAR ang mga sertipiko matapos ipagbili ng gobyerno sa ilalim ng Assets Privatization Trust (APT) sa MSDC sa halagang P215 Milyon.

“Napupunta na kay Henry Sy ang mga lupain ng mga magsasaka sa Hacienda Luisita,” sabi ni Hicap.

Kasabay din ng pangangamkam ng lupa sa mga magsasaka ang pandarahas sa kanilang hanay. Ilan na sa mga magsasaka ang napatay sa ilalim ng administrasyong Aquino. Marami sa kanila ang minaltrato, ilegal na kinulong at sinampahan ng gawa-gawang mga kaso. Naganap ang mga ito sa Hacienda Looc, mga asyenda sa Negros, Hacienda Dolores at sa mismong bakuran ni Pangulong Aquino, ang Hacienda Luisita.

“Bakit kailangang bigyang pansin ng Kongreso na muling bigyan ng ekstensiyon ang CARP, samantalang sa 26 nang pagpapatupad nito, wala kahit isang asyendang naipamahagi sa mga magsasaka,” ani Hicap. Paniwala niya na bukod sa malaking pakinabang dito ng mga mambabatas na panginoong maylupa, interesado rin ang mga ito sa inilaang badyet para sa ekstensiyon ng CARP.

“Malaki ang badyet na inilaan, P150 Bilyon. Sabi nila, para raw sa support services ng mga magsasaka na mabibigyan ng lupa. Pero ano ba ang nangyari sa pork barrel, hindi ba’t napunta rin lang sa mga bulsa nila?” sabi pa ni Hicap.

Malaking porsiyento umano sa badyet ay maaaring ilaan sa kompensasyon ng mga panginoong maylupa. Tulad ito ng inilaan sa Carper na umabot sa P150-B mula 2009 hanggang 2014. Samantala, ang binayarang kompensasyon ng Land Bank mula 1972 hanggang 2005 ay umabot naman ng P41.6-B.

Iginigiit ng KMP at Anakpawis na dapat wakasan na ang “pekeng reporma sa lupa” at palitan ng isang tunay na reporma sa lupa. Mas makakabuti raw sa mga magsasaka ang panukalang batas na Genuine Agrarian Reform Bill ng Anakpawis kaysa palawigin pa ang buhay ng CARP na lalong magsasadlak sa mga magsasaka.

SIDEBAR

Pagkukumpara Sa GARB at CARP: