Hindi napigilan ng sama ng panahon ang paghain ni Bayan Muna Rep. Teodoro “Teddy” Casiño ng kanyang certificate of candidacy sa tanggapan ng Commission on Elections (Comelec) sa Intramuros, Manila noong Oktubre 3.

At dahil tumatakbo siya sa pagkasenador, totoong tumakbo si Casiño at ang mga tagasuporta niya mula San Agustin Church sa Maynila patungong Comelec para sa ihain dito ang kandidatura sa halalang 2013.

Kakaiba ang pamamaraan ng paghain ni Casiño ng kandidatura. Ito’y dahil para sa kanya at mga tagasuporta niya, kakaibang kandidato si Casiño.

“Iba naman” ang sigaw ng ilang plakard na naglalaman din ng pangalan ng militanteng kongresista. Matapos ang dalawang sunod na araw ng paghain ng kandidatura ng tradisyunal na mga pulitiko na tatakbong senador, unique ang pinili ni Casiño na paghain ng kandidatura. Suot niya ang kulay-asul na damit pang-jogging, at basang basa na pumasok ng tanggapan ng Comelec. Ibang iba nga.

“Tayo lang yata ang kandidato (na naghain ng kandidatura) na naka-short pants,” sabay tawang sinabi ni Casiño sa mga tagasuporta sa labas ng Comelec.

Pero hindi katatawanan ang iniaalay umano ni Casiño sa publiko. “Ang masisiguro ko po lamang ay ibubuhos natin ang lahat upang manalo tayo at magkaroon ng boses ang karaniwang tao sa loob ng Senado,” ayon kay Casiño.

Dagdag ni Casiño, sa panahon ngayon na ang mga tumatakbo ay puro incumbent (kasalukuyan) o bumabalik na mga senador, o kaya’y mga anak, kapatid at kamag-anak nila, o mga talunan sa dating mga eleksiyon, importanteng may iba namang pagpilian ang tao.

Malinaw umano ang plataporma niya, at malinaw na para ito sa ordinaryong mga mamamayan at sambayanan.

Makabayang kandidato

Pinanghahawakan ni Casiño ang leksiyon ng nakaraang mga pagsabak ng militanteng mga organisasyon sa halalan sa pagkasenador. Partikular dito ang pagtakbo nina Satur Ocampo at Liza Maza, sa ilalim ng Makabayang Koalisyon ng Mamamayan (Makabayan), noong 2010.

Sa kumperensiya ng Makabayan noong nakaraang buwan, inanunsiyo ng mga lider nito na handa na muli ang koalisyon sa pagbigay ng alternatibong mga kandidato sa bumotong mga mamamayan, ayon kay Anakpawis Rep. Rafael Mariano, tagapangulo ng Makabayan.

Para sa taong 2013, pinili ng Makabayan na patakbuhin si Casiño dahil sa maningning na rekord niya sa Kamara bilang kinatawan ng Bayan Muna at tagapamandila ng progresibong paglaban sa lehislatura. Bago nito, tumampok din si Casiño sa pamumuno sa kilusang masa at sektor ng kabataan, bilang dating pangkalahatang kalihim ng Bagong Alyansang Makabayan (Bayan) at dating presidente ng College Editors Guild of the Philippines (CEGP).

Tinitiyak ni Casiño na sa kanyang pagtakbo, kinakatawan niya ang interes ng mardyinalisado at aping mga sektor sa lipunang Pilipino.

“Ang laban po sa Senado ay hindi naman tungkol sa akin o sa aking mga pangarap. Tungkol ito sa inyo. Bahagi ito ng ating pagsisikap na magkaroon ng makabuluhang pagbabago sa ating bayan. Sa pagnanais natin na magkaroon ng tunay na boses ang mga manggagawa, ang mga magsasaka, ang karaniwang tao sa Senado,” sabi ni Casiño, noong ideklara ang kanyang pagtakbo sa kumbensiyon ng Makabayan noong Setyembre.

Tiwala sa tagumpay

Sinabi ni Mariano na malakas ang kanilang tiwala at pananalig na maitataguyod at maipagwawagi ng kilusang masa ang kandidatura sa Senado ni Casiño.

“Unang-una, malakas at malawak ang pagkakalatag ng Makabayan sa may 16 na rehiyon sa ating bansa. Nandiyan pa ang mga kaanib o mga kasapi na progresibong mga party-list nito. At siyempre pa, ang masang kasapian ng Makabayan,” sabi ni Mariano, nang kapanayamin ng Pinoy Weekly noong kumbensiyon ng Makabayan.

Ayon kay Casiño, napakalaking hamon ito dahil pinag-aaralan pa rin nila ang ibang katangian ng pakikilahok ng Makabayan sa eleksiyon. Gayunpaman, ayon kay Casiño, malaki ang tiwala niya sa suporta na bumubuo sa Makabayan.

“Pinakabentahe namin siyempre ang aming kasapian. ‘Yun ang napakalawak na grassroots membership ng party-lists, NGOs (nongovernment organizations), ng people’s organizations, na subok sa laban at hindi bibitaw sa prinsipyo. At siyempre, ang track record, sa aking 15 taon sa parlamento ng lansangan at walong taon sa Kongreso,” kuwento ni Casiño, sa panayam ng Pinoy Weekly.

Sinabi pa niyang ang malinis at wastong hangarin ng Makabayan para sa mga mamamayan at sa bayan ang tunay na magpapatagumpay sa kanyang kampanya.

Ayon sa Makabayan, dinadala ni Casiño sa kanyang pagtakbo ang matagal nang adyenda ng kilusang masa para sa kaunlaran ng mayorya ng mga mamamayan. Tampok na rito ang pagtataguyod ng tunay na repormang agraryo at pambansang industriyalisasyon.

Tampok rin sa itutulak ni Casiño sa Senado ang pagkilala sa karapatan ng mga manggagawa sa makabuluhang dagdag-sahod, imbestigasyon sa mga paglabag sa karapatang pantao at pagtigil sa polisiya ng pampulitikang panunupil, pagtigil sa agresyong militar ng US, pagrepaso sa mga batas at polisiya na di kapaki-pakinabang sa batas tulad ng Oil Deragulation Law, batas sa Value-Added Tax, Mining Act of 1995 at iba pa, at marami pa.

“Ang nais ko lang po ay ang makapaglingkod nang tapat sa bayan. At sa abot ng aking makakaya, ano man ang magagawa ko. ‘Yan po ang ginawa ko sa 15 taon sa parlamento ng lansangan. ‘Yan ang ginawa ko nang walong taon sa Kongreso. ‘Yan ang meron ako. ‘Yan ang aking maipagmamalaki: Ang katatagan ng prinsipyo, ang kahandaang kumilos at lumaban para sa bayan – buhay man ay ialay!” diin ni Casiño, sa talumpati sa kumbensiyon.

Marami pa rin ang kailangang habulin mula sa mga aral na ng nakaraang eleksiyon mula sa mas higit pagpapalawak ng kampanya hanggang pagsagot sa tinaguriang mga black propaganda.

“Ang political party ang tagapagdala ng programa. Hindi mo ‘yan iaasa sa iilan lamang na mga lider ng partido kundi sa malawak na masang kasapi nito,” paliwanag ni Satur Ocampo, na tumatayong presidente ng Makabayan. “Malaking bahagi ang magagampanan ng mga kabataan sa mga kolehiyo, sa hayskul at komunidad na sila ang mas higit na madaling makaunawa sa mga isyu. Kung sila ay mapapakilos para sa kampanyang ito, malaking bentahe na para sa Makabayan.”

Alternatibo sa eleksiyon

Ang pagiging alternatibo ng Makabayan ang isa sa pinakabentahe sa laban, ayon kay Casiño.

“Tingin ko naghahanap na ang mga mamamyan ng bagong mukha, bagong boses at bagong representasyon sa Senado. ‘Yun ang ino-offer namin, at tingin namin may puwang para sa alternatibong kandidato,” ayon kay Casiño.

Ganito rin ang pagtingin ni Ocampo. Aniya, mahalaga ang paglahok ng Makabayan sa eleksiyon upang bigyan ng alternatibong kandidato ang mga mamamayan na matagal nang nakalubog sa tradisyunal na pulitika ng eleksiyon.

“Importante ang patuloy ng pagpapalawak ng Makabayan sa batayang mga sektor. Ang kaibhan ng Makabayan at kaanib nito ay buhay na tao ang mga pinakikilos, panahon man ng kampanya o hindi. Binibigyan sila ng tamang oryentasyon kung ano ang pinaglalaban, ano ang pinaninindigan. Nililinaw at binibigyan sila ng kakayahan na maanalisa ang mga nangyayari – maging aktibo silang participants sa pulitika,” paliwanag ni Ocampo.

Kung ikukumpara umano ito sa tradisyunal na mga partido-pulitikal, napakalaki ang makikitang pagkakaiba.

“Ito ang magguguhit ng matalas na pagkakaiba ng pagdadala natin ng kung anong klaseng pulitika ang ating itinataguyod. Walang iba kundi ang pulitika ng pagbabago. Walang iba kundi ang ating isinusulong na makabayang pagbabago sa ating lipunan, sa ating bansa,” ani Mariano. “Maitataas natin ang antas ng pulitika sa ating bansa. Ang kalidad ng debate sa loob ng Kongreso.”

Ang malinis na track record din ng Makabayan ang patuloy na nagpapalapit sa mga mamamayan at ibang mga pulitiko, ayon kay Mariano.

“Ang kinatawan ng Makabayan, hindi nangungurakot. Hindi man ako mapera, mayroon naman akong ibang kayamanan: ang aking malinis na pangalan, ang aking prinsipyong makabayan. At kayo, aking mga kasama at kaibigan, kayo ang aking kayamanan,” paliwanag ni Casiño.

Kabilang siya sa pinakamahihirap na mga kongresista sa Kamara at nanatiling mahirap sa loob ng halos siyam na taon na paglilingkod bilang representante ng Bayan Muna.

“Hindi ko ugali na mambola para lamang makakuha ng boto. At lalong hindi ko ginagamit ang aking posisyon para magpayaman. Ako lang siguro ang kandidatong hindi milyonaryo. Pangatlo po ako sa pinakamahirap na mga congressman,” ayon kay Casiño.