Nang dahil sa apat na banyerang isda’y nawalan ng trabaho ang mga manggagawa ng isang kompanya sa Navotas. Pinagbintangan sila ng kanilang kompanya sa salang pagnanakaw ng mga huli nilang isda at pagbebenta nito sa karibal na kompanya. Ito di umano’y ginawa nila samantalang padaong na ang kanilang lantsa sa piyer ng Navotas. Kapwa nila manggagawa mismo ang tumestigo laban sa kanila.

Tinanggi naman ito ng mga manggagawa. Ayon sa kanila, lulan ng lantsa  ng kompanya ay nangisda sila sa dagat ng Palawan. Pagkatapos noo’y bumalik na sila sa Navotas. Ang lahat ng isdang kanilang nahuli ay ibinigay nila sa dapat pagbigyan ayon sa utos ng manedsment. Nagtaka na lamang sila pagpunta nila sa opisina ng kompanya nang sabihin sa kanila na wala na silang biyahe at maghintay na lamang ng pasabi mula sa manedsment. Pagkatapos noon, nalaman na lamang nila na tinanggal na sila sa kanilang trabaho. Inuugnay nila ito sa kanilang paghingi ng dagdag na sahod sa kompanya at pagtangging pumirma sa blangkong payroll na pinapipirmahan sa kanila.

Nagsampa ng kasong illegal dismissal ang mga manggagawa laban sa kompanya sa tanggapan ng Labor Arbiter. Inireklamo naman ng kompanya sa kasong pagnanakaw ang mga manggagawa nito sa opisina ng City Prosecutor.

Naunang lumabas ang Resolusyon ng City Prosecutor at napatunayan nitong may sapat na batayan upang arestuhin ang mga manggagawa. Dahil dito, napunta ang kaso nila sa Regional Trial Court at sinimulan na ang paglilitis.

Pagdating naman ng desisyon ng Labor Arbiter, panalo ang mga mangagagawa. Hindi niya binigyan ng halaga ang resolusyon ng City Prosecutor at inutusan ang kompanya na bayaran ng backwages at  separation pay ang mga manggagawa dahil sa ilegal na pagtanggal sa kanila ng kompanya.

Agad na nag-apela ang kompanya sa National Labor Relations Commission (NLRC). Dito naiba ang ihip ng hangin at pagdating ng desisyon ng NLRC, binaliktad nito ang desisyon ng Labor Arbiter. Sinabi ng NLRC na may batayan ang kompanya para tanggalin sa kanilang trabaho ang mga manggagagawa.

Ang mga manggagawa naman ngayon ang pumunta sa Court of Appeals. Dito, muling nabago ang ihip ng hangin. Binago ng Court of Appeals ang desisyon at binalik ang hatol ng Labor Arbiter na nag-uutos sa kompanyang bayaran ng backwages at separation pay ang mga manggagagawa.

Dinala ng kompanya ang kaso sa Supreme Court. Ayon sa kompanya, may kontrata daw ang  mga manggagawa na bawat biyahe lamang ang haba ng kanilang trabaho. Tuwing pauwi na ang kanilang lantsa, natatapos ang kanilang kontrata. Nang tanggalin sila ng kompanya, tapos na ang kanilang kontrata. Kaya imposibleng magkasala ng illegal dismissal ang kompanya.

Hindi naniwala ang Korte Suprema sa argumento ng kompanya. Ang kompanya ay isang fishing company. Hanapbuhay nito ang pangingisda. Ang mga manggagawa ay tauhan nito sa kanyang barkong ginagamit sa pangingisda. Maliwanag na mahalaga sa negosyo ng kompanya ang ginagawa ng mga manggagawa. Sa katunayan, may mga manggagawa na sampung taon nang nagtatrabaho sa kompanya.

Kung ganun, ayon sa Korte Suprema, dapat nang ituring na regular na mga empleyado ng kompanya ang mga manggagawa. Totoong may kontrata silang pinirmahan na tuwing biyahe ng lantsa lamang ang haba ng kanilang trabaho (fixed-term contract). Ngunit malinaw na paraan lamang ito ng kompanya para hindi nila makamit ang regularisasyon sa trabaho. Kung pumirma man sila sa kontrata, ito’y dahil kailangan talaga nila ang trabaho. Kaya balewala ang nasabing fixed-term contract at dapat lamang silang ituring na mga regular na empleyado ng kompanya.

Inargumento din ng kompanya na ayon sa resolusyon ng City Prosecutor, may sapat na batayan upang arestuhin ang mga manggagawa. Kaya dapat sumunod ang Labor Arbiter sa Resolusyon ng City Prosecutor, sabi ng kompanya.

Hindi pumayag sa ganitong argumento ang Korte Suprema. Magkaiba ang tanggapan ng City Prosecutor at ng Labor Arbiter, paliwanag nito. Ang desisyon ng isang tanggapan ay maaaring hindi sundin ng isa. Hindi awtomatiko na ang desisyon ng tanggapan ng City Prosecutor ay susundin ng Labor Arbiter. Kailangan niyang pag-aralan ang ebidensiya nang hiwalay sa ginawang pag-aaral ng City Prosecutor. Ganun din sa bahagi ng City Prosecutor. Kailangan din niyang pag-aralan ang ebidensiya ng hiwalay sa ginawang pag-aaral ng Labor Arbiter. Puwede kang manalo sa Office of the City Prosecutor ngunit matalo sa tanggapan ng Labor Arbiter at manalo sa tanggapan ng Labor Arbiter ngunit talo sa tanggapan ng City Prosecutor.

Ganumpaman, sinasabi ng kompanya na may sapat itong batayan upang tanggalin sa kanilang trabaho ang mga manggagawa.

Dito sumang-ayon ang Korte Suprema. Ayon sa Labor Code, maaaring tanggalin sa trabaho ang isang regular na manggagawa kapag napatunayang sinira nila ang pagtitiwalang inaatang sa kanila ng kompanya.

Sa kaso ng mga manggagawa, tatlong kapwa-manggagawa nila mismo ang nagpapatunay na talagang ninakaw nila ang apat na banyerang isda mula sa mahigit isang libong banyerang huli nila sa pangingisda. Sinasabi ng mga kapwa-manggagawa nila sa kanilang mga sinumpaang salaysay kung paano kinuha ang mga isdang ito sa stockroom at ipinasa sa isang maliit na bangka habang papasok na ang kanilang lantsa sa laut ng Maynila. Inamin din ng isang manggagawa na P800 ang halagang binigay sa kanya upang manahimik sa kanyang nakita. Kaya malinaw na may sapat na batayan ang kompanya para paniwalaan ang pagnanakaw at mawalan ng tiwala sa mga manggagawa nito.

Ganumpaman, kailangang bigyan muna ng abiso ng kompanya ang mga  manggagawa bago tanggalin sa kanilang mga trabaho. Dalawang sulat ang kailangang ibigay nito sa kanyang mga manggagawa. Una, kailangan niya itong padalhan ng notice to explain o sulat na humihingi ng paliwanag kung bakit hindi dapat tanggalin ang manggagawa sa kanyang trabaho. Pangalawa, dapat din niya itong bigyan ng sulat na tanggal na ito sa kanyang trabaho.

Sa kaso ng mga manggagawa ay hindi naibigay ng kompanya ang pangalawang sulat na hinihingi ng batas, sabi ng Korte Suprema. Dahil dito, tama nga ang kompanya sa ginawa nitong pagtanggal sa mga manggagawa, ngunit dapat itong magbayad ng danyos dahil sa hindi pagsunod sa tamang proseso kaugnay ng naganap na tanggalan.

Pinagbayad ng Korte Suprema ng danyos na P50,000 bawat manggagawa ang kompanya, ngunit dineklarang legal ang pagkatanggal ng mga manggagawa sa kanilang trabaho dahil sa kanilang pagnanakaw ng apat na banyerang isda. (Lynvil Fishing Enterprise Inc. vs. Andres Arriola, et. al.,    G. R. No. 181974, February 1, 2012)